آیین‌ها و آداب و رسوم مردم ابوزیدآباد

آیین‌ها و آداب و رسوم مردم ابوزیدآباد و فرهنگ راژی

آیین‌های عاشورا
هر ساله طی دهه محرم، آیین‌های ویژه‌ای که به نحوی بسیار زیبا پیوند فرهنگ اصیل ایرانی را با فرهنگ ناب اسلامی به نمایش می‌گذارد، در میدان‌گاه‌های ابوزیدآباد و درب زیارت امامزاده عبدالله سلام الله علیه برگزار می‌شود.

اوج این آیین‌ها همانگونه که انتظار می‌رود در روز عاشورا است که به "آیین نخل‌گردانی" معروف است.

نقش‌ها به ترتیب از کانون به حاشیه عبارتند از:
1). پارچه مشکی به نشانه‌ی سوگواری بخش اعظم پیکره‌ی نخل را می‌پوشاند.

2). حاشیه نازک سبزرنگ پارچه‌های سبزی است که با آن یال‌های نخل را به نشانه‌ی سیادت و آقایی آل علی علیهم السلام می‌پوشانند.

3). پیشانی سرخ‌فام نخل به نشانه خون ریخته‌ی سیدالشهدا در راه عدالت و خداباوری، آمیزه‌ای از کرک‌هایی است که نخل‌آرا با دقت و حوصله آنها را در پیشانی و دنباله‌ی این نخل بزرگ و سنگین چوبی چیده است. این کرک‌ها حاصل کار پرمشقت زنان و دختران قالیباف این منطقه است.

4). مجموعه‌ای از دیرک‌های چوبی زیر نخل امکان برداشتن این پیکره‌ی سنگین، آوردن آن از حسینیه به میدان‌گاه، گرداندن آن در میدان‌گاه و سپس برگرداندن آن به حسینیه را روی دستان مشتاق فراهم می‌کند.

5). مخروط‌های روی پیشانی نخل، کلاهخودهایی برنزی است که بر پیشانی و دنباله نخل چیده می شوند و نشانه دلاوری و رشادت امام و یاران شهید همراه ایشان است.

6). میان کلاهخودها، اسپندان‌های آویخته دیده‌ی شورچشمان و بدخواهانی را نشانه می‌رود که پس از هزار و چهارصد سال شاهد جوشش فزاینده‌ی مهر و دلبستگی توده‌های مردم به آل علی علیهم السلام هستند.

7). سرانجام اگر بیرونی‌ترین و آخرین متن تصویر، چهره‌ی جمعیت سوگوار و بهم فشرده‌ای است که با دیدگان اشکبار پیکر امامشان را بدرقه می‌کنند.

نقش‌های منتظم و کانون‌گرای موجود در نماد فرهنگ و آیین گویش‌وران راژی، نشان از پیوند باشکوه آیین انسان‌ساز امام حسین علیه السلام و فرهنگ ستوده‌ی ایرانیان دارد

آیین عروسی
بیشترین آثار بجای مانده از آیین‌های جشن بویژه مراسم عروسی را به نظر می‌رسد در روستاهای دورتر مانند قاسم‌آباد باید جستجو کرد.

آیین آب‌شنجان (اوشنجو)
این آیین بسیار زیبا ریشه در باورهای ایرانیان از پیش از اسلام و آیین زرتشت دارد. استاد شهید مرتضی مطری در کتاب گرانسنگ «خدمات متقابل اسلام و ایران» یادآور می‌شوند که زرتشت بر پایه روایات موجود از جمله پیامبران الهی بوده است که مانند بسیاری دیگر از پیامبران دیگر آیین او پس از ایشان دگرگون شده است.

درآیین آب‌شنجان که به واقع اقلیمی ـ دینی است هر بامداد بویژه بامداد روزهای آدینه، کف خاکی یا آجرین حیاط‌های خانه‌های کهن و نیز کوچه‌ها با آفتابه‌های مسین و جاروهای بلند فراشی توسط مادران و دختران چادر به کمربسته آب‌فشانی می‌شود و پس از آن که بوی خوش زمین و کاهگل آب‌خورده، فضا را برای رهگذران و ساکنان معطر کرد، با دود سفید اسپند برخاسته از مجمرهای کوچک مسین آذین می‌شود.

سلام‌های بلند و گرمی که میان برگزارکنندگان آیین و رهگذران، کوچه‌ها را فتح می‌کند؛ به رهگذر طراوت و به آن مادر صبح‌خیز قوت می‌بخشد. دریغ که هجوم فرساینده‌ی زندگی شهری و ماشینی چون آفتاب سوزنده‌ی کویر، شبنم شفابخش این رسوم دیرین را هر روز برمی‌چیند و جای آن را خاکروبه بیگانگی و تعارفات خشک می‌پاشد.

آیین هاها
این آیین پس اذان و نماز شامگاه در ده روز آغازین ماه رمضان برگزار می‌شود.

منبع:روجگان

اسپند رعیتی مردم آران و بیدگل

به گزارش خبرنگار ایمنا از آران و بیدگل، مردم آران و بیدگل در گذشته دور و بر اساس تقویم تاریخ ایرانیان باستان ماه‌های سال را سی روز حساب می‌کردند و یک سال را ۳۶۰ روز و پنج‌روز باقیمانده را جدا نگه می‌دارند و آن ‌را پنجه یا پنگه می‌نامند.

بر این اساس، بیست و پنجمین روز بهمن ماه در تقویم، رسمی شب اول اسفند به شمار می رود که در فرهنگ عامیانه آران و بیدگلی ها آن‌ را شب اسپند رعیتی می‌نامند.

مراسم شب اسفندی و یا همان اسپندگان نزد مردم آران و بیدگل بسیار گرامی بوده و هست.
مردم این خطه کویری عقیده دارند در شامگاه ۲۵ بهمن، حتما باید پلو بپزند.
در این شب مردم اگر خروس و یا مرغی در خانه داشتند سر می بریدند و با نخود طبخ می کردند و برنج بار می گذاشتند.
در شب اسفندی، کسبه آران و بیدگلی اگر شاگرد و یا کارگری داشتند، مقداری برنج و روغن به آنان می دادند تا رسم دست و دلبازی کویریان را در این شب نیک به جا آورند.
سنت هدیه برنج و روغن و برخی مایحتاج زندگی در این شب هنوز در فرهنگ مردم آران و بیدگل زنده است و خانواده های متمکن به دیدار مستمندان و سالمندان می روند و با تقدیم هدایا، شادی را به خانه آنان می برند.
تازه دامادهای آران و بیدگل نیز در این شب، با مراسمی ویژه هدایایی بسته به وضعیت مالی خود شامل قطعه طلا، پارچه، کفش و همچنین مقداری برنج و روغن و سبزی به عنوان اسفندی برای همسرشان می فرستادند.
این هدایا بر روی تحته چوبی به نام پاتنی یا طبق قرار می گرفت و مردی آن را به روی سر خود می گذاشت و به همراه یک گوسفند زنده به خانه عروس می برد.
مغازه داران در این شب محل کسب خود را چراغانی می‌کنند و آجیل‌فروشان برای اسپندی آجیل درست می‌کنند.
شب اسفندی برای مردم آران و بیدگل پیام آور بهار است و بوی خوانچه های نقل و نبات و بوی چادر نماز سفید نو عروسان می دهد.
مراسم ویژه شب اسپندی در آران و بیدگل نمادی از به یاد مستمندان بودن، عاشق انسان ها و انسانیت بودن است.

منبع:خبرگزاری ایمنا