شهرت صباحی بیدگلی بیشتر در رشته مرثیه سرائی خاصه، یافتن ماده تاریخهای مناسب و ممتاز است. در دیوان او، مقدار کثیری ماده تاریخ در هر موضوع و مطلبی دیده میشود.
مقبره این شاعر دوران زندیه در بیدگل قرار دارد و توسط هیئت امنای مردمی بازسازی و با گنبدی که یادآور معماری دوران زندیه است توسط مهندس مجید ستاری طراحی شده است. آقای رمضانعلی حیرانی یکی از کوشندگان اصلی در راه بازسازی مقبره می باشد.
اولین بیدگلی که به اروپا رفت
با هجرت خاندان طباطبایی و در رأس آنها «سید محمد تقی طباطبایی» در اواخر قرن دهم هجری قمری از زواره به بیدگل و احترام و التزام به آنها، قسمت جنوبی محله مختص آباد برای اسکان آنها انتخاب شد.
میرزا ابوتراب خان طباطبایی بیدگلی در سال 1229 شمسی در بیدگل به دنیا آمدند. ایشان سال ها در دربار مظفرالدین شاه خدمت نموده که شغلشان منشی حضور و خازن جیب و لقبشان، بنان الممالک و خیلی محرم به ولیهد (محمد علی شاه) بوده است. در سال 1317 قمری ملقب به بنان السلطنه شده و در سلطنت محمد علی شاه ملقب به مختار الدوله گردید. پس از خلع محمد علی شاه و تبعیدش به اروپا تا سال فوت شاه مخلوع به همراه او بوده و پس از فوتش به ایران بازگشت و در سال 1311 شمسی در سن 82 سالگی در گذشت.
(شرح حال رجال ایران 1378ص 442).
میرزا ابوتراب خان طباطبایی بیدگلی اولین بیدگلی که به اروپا رفت
صالح وحدت بیدگلی
صالح وحدت بیدگلی درسال ۱۳۱۳ خورشیدی درآران و بیدگل-بیدگل چشم به جهان گشود و سال های زیادی را در عرصه شعر و نویسندگی و تدریس ادبیات فاسی مشغول بود.
شاملو در کتاب «یک هفته با شاملو» درباره او می گوید :
«نسبت به صالح وحدت احساس نزدیکی می کنم، زیرا شعرهایش را در کتاب های مختلف شعر امروز خوانده ام و پاره ای از آنها مرا گرفته و زمزمه گاه و بیگاهم شده . او کم حرف اما شیرین زبان است».
آثار منتشر شده صالح وحدت بیدگلی:
خودناشناختگی _ روایتی دیگر از حکایت شیخ صنعان انتشارات زمان چاپ ۱٣۷٨آثار آماده چاپ:
برگزیده اشعارکنگره بین المللی بزرگداشت سلیمان صباحی بیدگلی
عکس جوانی استاد علی ستاری بیدگلی متخلص به شیدا
باتشکر از آقای اکبر ستاری
وبلاگ آقای اکبر ستاری : بیدار شهر
ببخشید که چند روزی این شعر رو دیر گذاشتم
قبر مرحوم مولی محمد هادی را به جهت سالم ماندن پیکر پاکش با سنگ و سیمان بالا آورده اند و سنگ بسیار قدیمی آن را بر فراز آن قبر شریفش نصب کرده اند. آنچه از نوشته های سنگ مزار پس از گذشت نزدیک به سه قرن خوانده می شود، جملات زیر است
مرحوم حجت الاسلام والمسلمین آقای حاج آقاحسین اقدسی در سال 1299 هجری شمسی در یک خانواده کاملاً مذهبی و روحانی در بیدگل دیده به جهان گشود.
پدر ایشان مرحوم ملاآقامحمّد اقدسی یکی از وعّاظ و سخنرانان صاحب نام و مشهور کاشان و آران و بیدگل بود و مادر ایشان از بیت مرحوم آیت الله آقای ملا آقامحمود فاضل بیدگلی بوده است.
مرحوم آقای اقدسی تحصیلات علوم دینیه را در حوزه علمیه مرحوم آیت الله العظمی آقای میرسیّدعلی یثربی و در زمان حیات معظم له شروع کرد و پس از طی مراحل مقدمات و بخشی از دوران سطح در منطقه آران و بیدگل به امر تبلیغ و ارشاد مردم اقدام و با حضور در سنگر مقدس مسجد در محله های مختلف بیدگل به اقامه نماز جماعت پرداخت.
تقریباً نیمی از منطقه بیدگل تحت پوشش فعالیت های تبلیغی نامبرده قرار داشت و مخصوصاً در ماه مبارک رمضان از اول وقت نماز ظهر تا نزدیک وقت نماز مغرب و عشاء بطور مرتب و پی در پی در پنج مسجد واقع در پنج محله بیدگل هم اقامه نماز جماعت داشت و هم به بیان احکام دینی و معارف اسلامی می پرداخت.
ایشان ارادت و اخلاص ویژه ای نسبت به اهل بیت عصمت و طهارت مخصوصاً خامس آل عبا حضرت سیدالشهدا علیه السلام داشت و در هنگام روضه خوانی و حضور در مجالس سوگواری امام حسین علیه السلام کاملاً ارادت ایشان محسوس و مشهود بود.
مرحوم آقای اقدسی در فعالیت های سیاسی و مبارزاتی دوران رژیم گذشته حضور داشت و در اوایل انقلاب به عنوان یکی از اعضای مسئول در کمیته انقلاب اسلامی فعالیت داشت.
مدت زیادی از عمر ایشان مواجه بود با بیماری دیابت و علیرغم این بیماری مزمن هیچگاه فعالیت های اجتماعی خود را متوقف نکرد و همواره در صدد رتق و فتق امور مردم بود.
و بالاخره در بیست و چهارم دی ماه سال هزار و سیصد و هفتاد هجری شمسی و در سن 71 سالگی بدرود حیات گفت و از ایشان چهار فرزند دختر باقی مانده است.
آقا ملا محمود فاضل بیدگلی
حضرت آیتالله حاج ملامحمود بن ملامحمدحسین بیدگلی حضرت مستطاب شیخنا العلامه مجد الاسلام آیتالله فی الانام المولی الامجد الاعظم مرحوم حاج ملامحمود بیدگلی ملقب به فاضل فرزند مرحوم خلدآشیان ملامحمود حسین، یکی از علما و دانشمندان معروف بیدگل میباشد. این عالم بزرگوار در سنه 1263 قمری در خانوادهای از علم و عمل و تقوا دیده به جهان گشود. چون دارای روح سالم و اصلی پاک و در دامانی مطهر پرورش یافته بود، زود توانست به کمالات روحی دست یابد.
ادامه مطلب ...مقبره ی ملا معزالدین بن ملا ضیاءالدین بیدگلی
در ضلع شرقی محوّطه¬ی قبرستان امامزاده حسین علیه¬السّلام روبه¬روی درب بزرگ، بقعه¬ای کوچک ولی باعظمت، با خصوصیّات ساختمانی قدیمی به نام نامی مرحوم مغفورملا معزّالدّین، شهره¬ی اهل محل است و مردم این دیار به آن اعتقاد خاصّی دارند و برای او احترام ویژه¬ای قائلند.
وی علاوه بر علوم متداول عصر دارای علم نجوم و علوم غریبه نیز بوده و در مدرسه¬ی علمیّه¬ی بیدگل در محلّه¬ی خانقاه جنب مسجد و آب¬انبار مشهور به مدرسه به تدریس علوم دینی اشتغال داشته است.
گذری بر شعر و شأن موبد بیدگلی- واژگان محلی در شعر موبد-قسمت۳
از ویژگی های شعر موبد که بسی در خور تامل است ،به کارگیری واژگان محلی در جای جای سروده اوست نمونه هایی مانند آن در جای دیگر دیده نمی شود یا به غایت ،نادر است .
(هنایش ،ص90)
فرفیشه: بی اعتنایی، تحقیقر ، بی مهری و حق ناشناسی
دل من سوخت زیک شاهد شنگول که گفت
موبد از ما نرمد با همه فر فیشه ما
(همان)
هندات : آماده کردن ، تهیه دیدن
رنج پروردیم و هرگز نازکش مارا نبود
همچو موبد زیسته نان را به هنداتیم ما
(همان ،ص96)
بیژک= بیجک : سند ،حواله و برات
برات مینو جز مهر مرتضی نبود
خوشا سعادت آنکس که دارد این بیژک
(همان ، ص70)
بشن ؛ تن ، لباس را بشن کردن : پوشیدن
بشن سیمین را ز زرین پرنیان ملبوس شد
(همان ،ص55)
گل وشل : خیس شدن زمین خاکی از باران زیاد
زیر پای لولیان گلزارها پامال گشت
موسم گل گشت و هنگام گل و شل در گذشت
ستلخ = استلخ :استخر
تاکه مه در غره از سلخ آید از غره به سلخ
تا کشاورزان بیند و زند آب اندر ستلخ...
( همان ،ص57)
بیوه سار : زن بی شوهر
نه صوفیم که قناعت کنم به پاره گلیم
نه قاضیم که برم مال بیوه سار و یتیم
(همان ،ص62)
شنگ : ناتوان ، فلج ، بی دست و پا
پیش فر او بود تهمورث و هوشنگ شنگ
گرگشد شمشیر بگریزد ز صد فرسنگ سنگ
(همان ، ص39)
کل : کند و لال ؛ کل شدن زبان یعنی از سخن گفتن ناتوان شدن
از زمین چون پایه توحید اقتادی تزلزل
شد زبان در پاسخ لوم همه بیگانگان کل
(همان ، ص33)
خاک وخل : خل مهمل خاک است
کاین موبد اگر به جاماند
بس دیو به خاک و خل نشاند
مولانا سلیمان صباحی بیدگلی
مقبره مولانا سلیمان صباحی بیدگلی از شعرای نامی قرن دوازده هجری
اگر در دیار اهل ایمان و سلام، آستان مقدّس امام¬زاده حسین علیه¬السّلام توفیق زیارت«باریافتگان حریم یار» بهره¬ی شما عزیزان نیکوکار شد،ساختمان مجلّل و والا با گنبدی چون لؤلؤ لالا در ناحیه¬ی جنوب غربی آن برق دیدگان شما را به سوی خود جلب خواهد نمود و بی¬تردید گنبد فیروزه فام آن را همانند نگینی درخشان بر حلقه¬ی این وادی امن و امان خواهید یافت. کوشکی پایدار و استوار با کتیبه¬هایی برآمده از اشعار که حکایت از مردی پر رمز و راز و انسانی سرفراز از «کشور بلاغت» و «مُلک فصاحت» خواهد نمود. و او نیست مگر:
«سلیمان ملک فصاحت صباحی/ که ابری است فیّاض و بحری است باذل»(صبای کاشانی)
شعر موبد و واژگان محلی در شعر خود
شعر موبد
شاید بتوان در یک جمله در باب شعر موبد گفت ، مجموعه شعر موبد جامع همه چیز
است ، اما هیچ چیز غالب نیست و این خود می تواند ، گویاتی شخصیت و روح پر
التهاب موبد باشد که گویی در زندگی خود را در اختیار هیچ چیز قرار نداده
است ، در حالی که نشان داده چیزهایی زیادی در اختیار اوست و کسانی که اشعار
او را از لحاظ ادبی و فنون بدیعی دارای مضامین والا ندانسته اند ، از این
دقیقه غافل مانده اند ( ر، ک شاعران در سنگر مطبوعات).
در مجموعه موجود از شعر موبد می توان قصیده ، غزل ، مسمط، مثنوی ، مدح ،
مرثیه ، ماده تاریخ ، تفنّنهای ادبی مثلا شعر بی الف ، مجموعه ای از جناس و
خیلی چیزهای به دست آید ، اما موبد را نمی توان به هیچ یک از اینها منسوب
داشت ، چنانچه توفیقی به دست آید و مجموعه آثار این ادیب و نویسنده مهجور
تجدید چاپ شود ، این ادعا به کرسی اثبات خواهد نشست .
...
ادامه مطلب ...
در اینجا مطلب به طور مختصر مطالبی از کتاب "گذری بر شعر و شأن موبد بیدگلی" نوشته ی "دکتر عبدالله محدی محب" نوشته شده است که امیدوارم مورد استفاده همه قرار بگیرد و بیشتر با این شاعر گران قدر آشنا شوید.
عبدالعلی موبد بیدگلی اهل شهرستان آران و بیدگل واقع در استان اصفهان روزنامهنگار و شاعر مشروطه خواه بود.
موبد بر ادبیات فارسی و عربی و تاریخ ایران باستان تسلط داشت، زندگانی درویشگونهای داشت و تبحر او در شعر را نیز (آنچنان که در اشعار پر شمارش هویداست) بسیاری ستودهاند.
شیخ عبدالعلی موبد بیدگلی از چهره های تاثیرگذار فرهنگی سیاسی یکصد ساله اخیر ایران است. شهرت این شاعر و ادیب دانشمند در تاریخ مشروطیت ایران بیشتر به علت مبارزات و مجاهدت های او در روسیه و در دوره استبداد صغیر است. وی توانست با تبلیغات خود علیه محمدعلی شاه و انتشار سخنرانی هایش در مطبوعات رو سی و انگلیسی توجه اندیشمندان و سیاستمداران را به اختناق حاکم در ایران در آن دوره سیاه جلب نماید. این نوشته مروری است بر زندگی علمی ، سیاسی و ادبی او.
ادامه مطلب ...