آقا ملا محمود فاضل بیدگلی
حضرت آیتالله حاج ملامحمود بن ملامحمدحسین بیدگلی حضرت مستطاب شیخنا العلامه مجد الاسلام آیتالله فی الانام المولی الامجد الاعظم مرحوم حاج ملامحمود بیدگلی ملقب به فاضل فرزند مرحوم خلدآشیان ملامحمود حسین، یکی از علما و دانشمندان معروف بیدگل میباشد. این عالم بزرگوار در سنه 1263 قمری در خانوادهای از علم و عمل و تقوا دیده به جهان گشود. چون دارای روح سالم و اصلی پاک و در دامانی مطهر پرورش یافته بود، زود توانست به کمالات روحی دست یابد.
ایشان نخست برای کسب علم و دانش پای درس آیتالله
ملامحمدعلی آرانی حاضر شد و از این عالم کسب فیض نموده و آنگاه برای اکمال
دروس مختلف به محضر اساتیدی بزرگوار و دانشمندانی مهذب همچون آیتالله
علامه جلیل مرحوم حاج آقا شهابالدین نراقی اعلیالله مقامه و آیتالله
شریفالاقاب شامخالارکان مرحوم حاج ملاحبیبالله شریف کاشانی کسب فیض علم و
اخلاق نموده تا به مرحله اجتهاد رسیدند. این عالم بزرگوار اکثر عمر شریف
خود را در زادگاهش گذرانده و به تبلیغ و ترویج دین مبین اسلام و به تعلیم
شاگردان پرداخته که هر یک خود از وزنهای علمی در این سازمان و غیره
بودهاند. معظمله دارای روحی بزرگ و با وجود آن مقام علمی و عملی، شخصی
متواضع و فروتن بوده و بیت شریفش، مرکزی برای رسیدگی به درماندگان و
پناهگاهی برای ضعفا و فقرا بوده است. از نوه دختری ایشان مرحوم حجهالاسلام
و المسلمین حاج آقاحسین اقدسی نقل شد: «معظمله دارای سجّیت سخاوت و خصلت
بزرگمنشی بوده و گاه میشد که حتی بعضی از اموال و اشیای داخلی خانه را به
نیازمندان میبخشیده است». و با داشتن مقداری آب و ملک، همانطور که
محمدرضا وصّاف در چراغان نقل نموده، «تمامی بضاعت ایشان را تخمینا دو هزار و
پانصد تومان از کبیر طسوج (کویر نوشآباد) و غیره دانستهاند». مقدار
زیادی از حاصل کشاورزی را به افراد مستحق و نیازمند میپرداخته و کمتر چیزی
از آن را برای خود قرار میدادهاند.
نظر علما در مورد معظمله
1- آیتالله حاج سیدمحمد بن ابراهیم موسوی کاشانی در این زمینه میفرمایند:
«آیتالله حاج ملامحمود بیدگلی، عالمی عامل، عالمی جلیلالقدر و فاضلی
کامل و دریایی پربرکت و پناهگاهی برای مردم بود. هوالعالم الجلیل و الفاضل
الکامل النبیل اسوه مخادیر اوانه و قدوه تفاسیر زمانه البحر القمقام و
البحر الطمطام ملجأالانام المقرب الی حضرت المعبود آقا ملامحمود لازال جوهر
فضله او الغر بناصیه عدله معقود او مقامه کاسمه محموداً»
2- آیتالله محمدعلی آرانی والد حضرت آیتالله آقامیرزا احمد عاملی(ره) درباره ایشان فرمودهاند:
«فَاِنَّ الاَخَ الوَفی و الوَلی الصّفیِ الحبیبَ الادیب الاَریب المؤید
بِلطفِ الله الخَفِیِّ و الجَلی ذا الذِّهنِ الوَقادِ و الفهمِ النقّاد
المُحرِزِ قَصَبِ السَبقِ فی مِضمار العُلومِ آقاملامحمود بیدگلی
المُبَرَءُ مِن کُلِّ شیْنِ و المُحَلّی لِکُلِّ زَیْنِ قَدْ کَدَّ فی طلبِ
العلم وَ جَدَّ وَ جازَ مِن فُتونِ الفضلِ ماوَجَدَ وَ سَمِعَ مِنَ العلوم
العقلیّه و الفِقهیهِ».
3- آیتالله العظمی مرحوم حاج میرزافخرالدین نراقی(ره) در مورد معظمله
فرمودند: «جناب مستطاب العامل العامل و الفاضل العامل ملازالانام
ثقهالمسلمین و الاسلام آقای ملامحمود البیدگلی دامه برکاته و بدیع اشتهاره
فی العلم و الفضل و بلاشبهه به جهت هر مقام استنباط و الاجتهاد و السلام و
اسداد حری ان یکتسب فی فقه».
علامه بزرگوار آیتالله حاج ملامحمود اجازاتی از جمعی از آیات مراجع عظام داشتند که ذکر میشود.
الف ـ از حضرت آیتالله العظمی مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی مؤسس حوزه علمیه قم.
ب ـ از حضرت آیتالله العظمی مرحوم آقامیرزافخرالدین نراقی کاشانی (ره).
ج ـ از حضرت آیتالله العظمی مرحوم ملامحمدعلی آرانی والد مرحوم آیتالله آقامیرزا احمد عاملی(ره).
د) از حضرت آیتالله العظمی مرحوم آقامیرسیدعلی یثربی کاشانی (اعلیالله مقامهالشریف).
این عالم بزرگوار، صاحب تألیفات کثیرهای بودهاند که در خرابی منزل ایشان
مجموعه نوشتهها و آثار دیگرش از بین رفته و فقط کتابی در فقه پیرامون
احکام صوم دارند که نزد نوه گرامیاش موجود است. نمونهای از ادعیهای که
به خط مبارک معظمله نوشته شده است، عینا درج میگردد و همچنین اجازات علما
در مورد ایشان که در صفحه بعدی میباشد. این عالم بزرگوار در روز پنجشنبه
25 شوال سال 1350 هـ.ق شب شهادت حضرت امام جعفر صادق(ع) به رحمت حق واصل
گردیدند. بدن مطهر آن بزرگوار را در بین سیل جمعیت از علما و بزرگان بیدگل و
کاشان و قم تشییع و در جوار مرقد امامزاده هادی بیدگل به خاک سپردند. این
عالم بزرگوار، فاقد اولاد ذکور بودهاند و دختری داشتهاند که همسر مرحوم
حجهالاسلام و المسلمین ملاآقامحمد اقدسی(ره) بودهاند. مرحوم آیتالله حاج
سیدمحمد علوی کاشانی ماده تاریخی را در تاریخ وفاتش انشا فرمودهاند که
درج میگردد:
دردا که رفت از این دار، مهر سپره تأیید
کان کمال و دانش، سرحلقـه صنادید
محمود پاک گوهر، دانشور سخنـور
فرزانه یگانـه، سردفتر اساتید
رفت آسمان دانش، کیهان فضل و بینش
بحر نوال و بخشش، سرو ریاض توحید
پنج و دو ده چو رفتی از دهمین مه، آن مه
در لیل پنجشنبه، سوی جنان گرایید
دل خواستش چو تاریخ ناگاه هاتفی گفت
محشور باسمیش اندر جنان جاوید
«سنه 1350 هـ.ق»