ابوزیدآباد آران و بیدگل

ابوزِیدآباد یکی از بخش های شهرستان آران و بیدگل است.ابوزید آباد را که نورآباد نیز نامیده شده است، به اختصار بوزآباد می نامند، ولی در اصطلاح محلی بیشتر به بیذوی معروف است .

این شهر منطقه ای تاریخی است به ترتیبی که قدمت منطقه بیش از چندین هزارسال است و اولین منطقه مسکونی درفلات قاره آسیا درناحیه سیلک کاشان شکل گرفته است. پس از ویرانی شهر باستانی سیلک در اثر حوادث و تحولات گوناگون در اطراف آن آبادی های کوچک و بزرگی شکل گرفتند لذا سابقه پیدایش ابوزیدآباد به دوره های تاریخی طولانی منطقه برمی گردد. درحال حاضر صرفأ وجود قلعه دوران صفوی و چندین آب انبار و منازل مسکونی و چشمه قنات قدمت شهر را نشان میدهد.

شهر ابوزیدآباد با مرکزیت بخش کویرات در سال 1375 از تابعیت دیرینه شهرستان کاشان خارج و به شهرستان آران و بیدگل الحاق شده است و در فاصله 40 کیلومتری این شهرستان قرار دارد و در تاریخ 20/09/1377 با مصوبه هیات وزیران به شهر تبدیل و شهرداری آن تاسیس گردید.

این شهر به هشت محله به نام های پشت ده، سحرگاه، حسین آباد، توی ده، دولت آباد، ولی عصر، سادات و جانثاران تقسیم شده است که درجنوب شرقی شهرستان های کاشان وآران بیدگل واقع گردیده است . این شهر در سال 1375 از مرکز دهداری به مرکز بخش کویرات تبدیل و همزمان از فرمانداری کاشان انتزاع و به فرمانداری آران و بیدگل طبق مصوبه تقسیمات کشوری الحاق و به شهر تبدیل شد و شهرداری ابوزیدآباد در تاریخ 25/9/1377 تأسیس و راه اندازی گردید .
حدود اربعه شهر عبارت است از: از سمت شمال به بند ریگ معروف به سیازگه، از سمت جنوب به روستای محمد آباد، از سمت شرق به روستای کاغذی و از سمت غرب به روستای ریجن محدود می گردد و از نظر آب وهوایی گرم وخشک کویری با تابستانهای گرم و زمستانهای سرد بوده که رطوبت هوا پایین است . اطراف شهر را تپه های شنی روان فراگرفته است برای تثبیت شن های روان قسمت های وسیعی جنگل کاری شده که اکثرا از تاغ وگز استفاده شده که بخوبی درمنطقه رشد نموده است.

بعد مسافت ابوزیدآباد تا شهرستان کاشان 30 کیلومتر و تا شهرستان آران و بیدگل40 کیلومتر است. شغل اصلی مردم شهرکشاورزی، قالیبافی و دامداری می باشد. محصول با ارزش پسته که اخیرأ درمنطقه رو به توسعه وگسترش است . زبان مردم شهرمحلی و بازمانده از زبان آریایی ومذهب همه مردم شیعه عثنی عشری و از پیروان مذاهب و ادیان دیگرکسی در این شهرساکن نیست و از نظرجمعیت شهر بالغ بر 6000 نفر می باشد. هم اکنون شهر ابوزیدآباد با وجود بخشداری کویرات و هشت روستا بنامهای حسین آباد ، قاسم آباد ، یزدلان ، کاغذی ، محمدآبا د ، ریجن ، علی آباد و فخره درمجاورت خود در مرکزیت بخش قرارگرفته است .
ابوزید آباد دارای سه میدان است به نام میدان قندی، میدان اللهیار و میدان جلوخان. این آبادی هفت مسجد دارد. مهم ترین آنها مسجد جمعه است که بیش از 200 سال پیش بنا شده است. سایر مساجد عبارتند از سحرگاه، رئیس، عبدالرحمن، صاحب الزمان، درب زیارت و محله. ابوزید آباد دارای یک زیارتگاه است که ظاهراً مرقد عبدالله ابن علی بن ابراهیم بن عبدالله بن امیرالمؤمنین علی (ع) است که گنبد بقعة آن در 1263ق/ 1847م به وسیله حاجی حسین نام ابوزید آبادی از کاشی پوشیده شده است. در 1356ش آبادی ابوزید آباد دارای 630 واحد مسکونی با وسعت کلی برابر با 180 هکتار بوده است. اهالی ابوزید آباد که در گذشته با زراعت و هیزم کشی زندگی را می گذراندند (فرهنگ جغرافیایی، 3/3)، امروزه مانند ساکنان سایر دهات این منظومه از راه زراعت، باغداری، دامداری و قالی بافی امرار معاش می کنند.
این شهر دارای جاذبه های گردشگری فراوان ، آثار تاریخی منحصر به فرد ، مراسم سنتی آئین سوگواری اباعبدا...الحسین(ع) و از همه مهمتر گویش و زبان مردم این منطقه که همگی قدمت چندصدساله دارند ذیلا به آنها اشاره می شوند .
شغل اکثر مردم این منطقه کشاورزی و دامداری است ، از زحمتکش ترین کشاورزان ایرانی در بین این مردمان
مشاهده می شوند.
پسته ، انار ، انگور ، جو ، گندم ، ذرت و ... حاصل کشاورزی این منطقه می باشد . 

شغل اکثر مردم این منطقه کشاورزی و دامداری است ، از زحمتکش ترین کشاورزان ایرانی در بین این مردمان مشاهده می شوند.

اکثر زنان نیز برای تامین هزینه های زندگی ، مردان خور را یاری می دهند . آنها در خانه های خود دار قالی بر پا کرده و و به بافتن قالی مشغولند و در حین انجام کار به خانه داری نیز می پردازند بنابراین زنان بعنوان یک تولید کننده عمده و در وضع اقتصادی و مشیت خانواده خویش اثر گذارند.

گویش و زبان مورد تکلم اهالی این منطقه در منابعی چون (ناتل خانلری و صفوی ) مورد اشاره واقع شده است که شواهد ارائه شده موجود نشانه بقای این زبان از دوره های قریب به یقین پیش از اسلام تا کنون است که عنوان گویش باستانی رازی و قدمت چند صد ساله می باشد . ساختار فعلی و فاعلی این زبان از فارسی امروز و قابلیتهای چشمگیری که در آن نسبت به زبانهای فارسی و انگلیسی مشاهده می شود آن را به صورت یک فرهنگ لغت زنده و گنجینه ای اصیل برای فرهنگستان ادب فارسی ایران در آورده است .

در حال حاضر این منطقه 200 دانشجو در حال تحصیل در دانشگاهها و رشته های مختلف دارد و تا کنون 300 فارغ التحصیل از دانشگاهها و در رشته های مختلف داشته است که یکایک این عزیزان در اقسی نقاط کشور عزیزمان و بعضا در پستهای مدیریتی  در حال خدمت رسانی می باشند.

استعدادهای بالقوه موجود در منطقه از کشاورزی و دامداری گرفته تا صنایع دستی که مورد بی مهری قرار گرفته متاسفانه به دلیل عدم هدایت درست ،  از منابع به خوبی بهره گیری نمی شود و اقتصاد ضعیفی بر منطقه حاکم است و با همه تلاش  مردم سخت کوش و پرتلاش در محرومیت به سر می برند که می طلبد مسئولین محترم توجه ویژه ای به منطقه و این شهر داشته باشند تا هم از منابع موجود به نحوی مطلوب استفاده شود و هم به اقتصاد مردم کمک شود و در قبال آن با تولید محصولات کشاورزی و دامی و صنایع وابسته به این تولیدات در رفع نیازها کمک قابل ملاحظه ای می تواند داشته باشد .

تاریخچه شهر نوش آباد آران و بیدگل

تاریخچه شهر نوش آباد آران و بیدگل
شهر نوش آباد از توابع بخش مرکزی شهرستان آران و بیدگل از استان اصفهان در ارتفاع 900 متر از سطح دریا و به مختصات جغرافیایی `26˚51 طول و`05˚34 عرض و در فاصله 5/7 کیلومتری از شهر تاریخی کاشان و 5/2 کیلومتری از شهر تاریخی آران و بیدگل واقع شده است. این شهر دارای آب و هوای گرم و خشک در تابستان و سرد و خشن در زمستان است . نوش آباد دارای 31 هکتار بافت تاریخی و طبق سرشماری سال 1385 دارای 10476 نفر جمعیت است .

آنگونه که در کتاب تارخ قم (نوشته شده در سال 378 هـ ق) آمده است " انوشاباد این دیه را از بهر آن بدین نام کردند که یکی از اکاسره (ساسانیان) بدان ناحیت بگذشت به چشمه که آنجاست فرود آمد و آن چشمه و موضع را خوش یافت بفرمود تا به آنجا دیهی بنا نهاد و انوشاباد نام کردند." معماری دست کند اویی (شهر زیر زمینی) که بی شک، شهر پیش از آن شکل گرفته ، محلی برای اختفا در ادوار گذشته بوده و نشان از وجود ناامنی در منطقه و تفکر هوشمندانه ساکنان آن است. این معماری به صورت دالانهای تو در تو در کل زیر سطح شهر و حتی فراتر از آن در دوران ساسانی و اوایل دوران اسلام گسترده شده است و در نوع خود اثری کم نظیر و شایسته بررسی گسترده و ثبت در فهرست میراث جهانی است .قلعه خشتی متعلق به دوره سلاجقه و از جنس خشت خام و گل به مساحت یک هکتار و دارای 9 برج دیده بانی است .این قلعه که نظامی بوده در اعصار بعدی ، کاربری مسکونی پیدا کرده است .

مسجد جامع عتیق با مناره بلند و پر هیبتش در بخش مرکزی شهر تاریخی و در مجاورت محلی به نام تخته گاه قرار دارد. آنگونه که مردم می گویند در ابتدا این مکان آتشکده بوده و پس از اسلام به مسجد تغییر یافته ولیکن در این باره هیچگونه سند مکتوبی وجود ندارد و پژوهشی نیز صورت نگرفته است.
تخته گاه محلی است است که اهالی شهر می گویند زمانی بارگاه انوشیروان بوده و زنجیری داشته که یک سرش به آسمان وصل بوده و اگر گناهکاری دست به این زنجیر می گرفت و به بیگناهی خود قسم می خورد به آسمان می رفت متاسفانه این مکان حفاظت نشده است. این باور مردم با روایت تاریخ قم راجع به نوش آباد نیز سازگاز است.
آیین نوش آباد که امروز نیز زنده و پویا در میان مردم بر آن اصرار فراوان می شود نشان از علاقه طولانی این مردم بر مذهب شیعه و اعتقاد قلبی شان است که از آن جمله می توان به کاروان هشتم محرم ، مراسم تاسوعا ، مراسم عاشورا ، مراسم روز یازدهم ، مراسم روز دوازدهم ، مراسم کتل برداری ، مراسم کشته برداری ، مراسم ایام فاطمیه ، سقاخوانی ، هوربابایی ، انواع نذورات(غذاهای سنتی) اشاره نمود.
منطقه کویری نوش آباد که دارای آثار متعدد تاریخی همچون قلاع گوناگون با نامهای جلال آباد ، فخر آباد ، دی مورچون ، سی زان ، شجاع آباد ، فیض آباد و وزیر و پوشش گیاهی خاکی مناسب جهت فعالیت های گردشگری است.
از صنایع دستی قدیم شهر مانند جولابافی ، شعر بافی و پرورش کرم ابریشم اثری برجا نمانده ولی قالی بافی کماکان در چرخه اقتصادی و اجتماعی مردم نقش دارد.
نوش آباد علاوه بر آثار ذکر شده دارای ابنیه مذهبی همچون مسجد علی (بنا گردیده در دوران سلاجقه) ، زیارت فیض آباد و پل تاریخی اسحاق آباد و چندین رشته قناتی و از همه مهمتر مردمانی سخت کوش و فداکار است که نوید از آینده ی موفق برای آن دارد.
منبع:سایت اویی

آثار تاریخی روستای محمد آباد کویر آران و بیدگل

آثار تاریخی روستای محمد آباد کویر آران و بیدگل

مجموعه تاریخی محمد آباد

این مجموعه در بافت قدیمی روستا واقع شده است ، که شامل گنبد ، مسجد، حسینیه ، چهارسوق، آب انبار ، حمام و زورخانه و خانه تاریخی وکیلی ها میباشد. مهمترین و قدیمی ترین اثر این مجموعه گنبد عظیم و مرتفع آن است . این گنبد باقی مانده از عصر ایلخانی می باشد و از نوع بنا و متعلقات آن می توان استنباط کرد که باز مانده خانقاه و رباطی بزرگ بوده است . بنابر روایات مردم ، این گنبد توسط مردی به نام محمد یزدی ساخته شده است. میتوان گفت به احتمال بسیار زیاد ،این محمد یزدی کسی نیست جز شمس الدیم محمد یزدی  در گذشته به سال 733 ه ق از رجال بزرگ سیاسی و مذهبی عصر سلطان ابوسعید آخرین ایلخان مغول که بنا به گفته مولف تاریخ جدید یزد ، چند بقاع خیر از رباط و کاروانسرا و حمام و مسجد در یزد ، ابرقو ، اصفهان ، شیراز ، کازرون ، قم ، کاشان ، همدان ، قزوین ، سلطانیه ، و تبریز  ساخته و خود هیچکدام از این عمارات را ندیده است.
ارتفاع گنبد حدود 21 متر و دو لایه می باشد . علی رغم عمر 700 ساله ی آن گنبد همچنان مستحکم بر جای مانده است.در مقابل گنبد مسجدی ساخته شده است که به ملا مریم بانوی نیکوکار منسوب است.این مسجد از آثار دوره قاجار می باشد. چند دهه پیش مسجد و گنبد بوسیله راه ارتباطی یکی شده است و بسیاری از مردم گنبد را با مسجد یکی می دانند . در حالی که این دو دو اثر متفاوت از دو دوره متفاوت می باشند.گنبد و مسجا احتیاج زیادی به مرمت دارند . این اثر بزرگ معماری در تاریخ26/12/79  در زمره آثار ملی ثبت شده است.ایرج افشار در سفر نامه خود به این منطقه می نویسد:« دیدنی اینجا گنبدی است که امروزه مسجد جامع است . گنبدی است  مرتفع به سبک چهار ضلعی های سبک مدارس و مقابر یزد و کرمان ، آنچه بر اطراف آن از شبستان و اطاق ها ساخته اند از عصر قاجاری  است به بعد، شاید خانقاهی بوده باشد.»

در جلوی مسجد حسینیه ای ساخته اند که قبلا به صورت حیاطی بوده است که چند سال پیش سقف بر آن افزوده شد.حسینیه در ماههای محرم و صفر استفاده می شود. چندی پیش این حسینیه خراب شد تا بنایی شایسته جایگزین آن شود .کار مقاوم سازی این بنا انجام شده است.رو بروی گنبد و مسجد فضایی نسبتا باز واقع شده است که به چهار سوق معروف است . در گذشته این محل محل گرد هم جمع شدن اهالی و و ورودی روستا بوده است .در گوشه ای از این چهار سوق خانه ای است که بازمانده از دهه های پیش مربوط به خاندان وکیلی می باشد ، معماری این خانه بویژه گچ بری این خانه دیدنی است.آب انبار و حمام قدیمی مجموعه به دلیل خرابی چندی پیش تخریب شد.

بقعه شاهزاده اسحاق
تا اوایل دهه هفتاد در شرق روستا ، تپه ای قرار داشت با آثاری از ساختمان های مخروبه . این تپه در نزد اهالی به شاهزاده اسحاق معروف بود و محلی بود برای به خاک سپردن بعضی اموات بویژه طفلان ، هر شب ، چراغی دستی توسط یکی از اهالی در گوشه ای از این نقطه روشن می شد .بنا بر روایات مردم در محل بقعه امام زاده ای با گنبد و بارگاه وجود داشته است که در اثر حادثه ای همچون سیل یا زلزله که به احتمال زیاد سال 1192 ه. ق بوده، از بین رفته است. در هر حال این محل مورد احترام در سالهای آغازین دهه 70 به همت گروهی از اهالی حفاری و شناسایی گردید و ساخت بقعه ای در این محل آغاز شد . ساختمانی کوچک با ضریحی چوبی در داخل وگنبدی مخروطی به رنگ سبز ساخته شد و به تدریج شکل و رنگ تازه ای یافت . هم اکنون مراسم نماز جماعت و برخی دیگر از مراسم مذهبی و نذورات در کنار این بقعه انجام می شود. در صد متری این بقعه ، سنگ قبری وجود دارد که علی رغم اینکه بخشی از آن تخریب شده است چه معلوم است این سنگ قبر متعلق به شاه سلام محمدآبادی می باشد که در سال یک هزار و سیصد و سی و ... فوت نموده است.در روایتی مردمی آمده است که این شاه سلام پیر مردی روشن ضمیر بوده است که در هنگام گذر شاه معاصر از این روستا ، شاه او را مورد تفقد قرار داده است و به وی سلام نموده و لقب شاه سلام را به او اعطا نموده است.اگر بخواهیم این داستان را بپذیریم باید بگوییم این شاه کسی جز شاه عباس اول (1038 – 998) نبوده است .در هر حال این سنگ قبر 400 ساله قدیمی ترین سند مکتوب روستا می باشد که نام محمد آباد در آن ذکر شده است .در آغازین روزهای بهار 1384 این بقعه حال و هوای تازه ای یافت با خاکسپاری سه تن از شهدای گمنام جنگ تحمیلی در کنار این بقعه ، معنویتی دو چندان بر این منطقه حاکم شد . مراسم تشییع و خاکسپاری این سه شهید حما سه ای جدید در تاریخ این روستا شد . گفتنی است کم سن ترین شهید آران و بیدگل محمد سرکاری محمد آبادی می باشد.

خانه کلاه ماهوتی
در حاشیه بافت سنتی روستا ، خانه ای قدیمی و اعیانی وجود دارد که هرچند هم اکنون غیر مسکونی و رو به تخریب است ، اما زمانی صفای خاصی داشته است . خانه توسط فردی ساخته شده است که چون کلاه ماهوتی بر سر می گذاشته آن هم در دوره ای کع هرکسی توان خرید چنین کلاهی نداشته است به این نام معروف شده است. این خانه بعد ها دست به دست شد اما سکونت در آن دیری نپایید . این خانه شامل یک حوضخانه و دو اطاق بزرگ می باشد. این خانه هم اکنون در کنار خیابان امیرالمؤمنین واقع می باشد. بافت سنتی روستا در سال های اخیر به دلیل خرابی زیاد جهت توسعه تقریبا از میان رفته است و بنا به مقتضیات زمان ، کوچه های تنگ و باریک جای خود را به کوچه های بزرگ و خیابان ها داده است.

منبع: فصلنامه ژرفا

آثار تاریخی سفیدشهر آران و بیدگل

آثار تاریخی سفیدشهر آران و بیدگل

آب انبار
سفیدشهر دارای دو آب انبار بوده که فقط یکی از آنها به جای مانده است . یکی از آب انبار ها در محل حسینیه سفیدشهر قرارداشته که متاسفانه اثری از آن باقی نسیت . آب انبار دیگر سالم است و در محل دروازه قدیم شهر واقع است و تا چندی قبل مردم از آن بهره برداری می کردند .

خانه داودیان (خانه آل داود)
آثار این خانه که از خانه های زیبا و بسیار قدیمی بوده است تا سال 1374 وجود داشت . هم اکنون در این محل دبیرستان پسرانه سعدی سفیدشهر واقع است .منقول است که بعد از نقل مکان اهالی از منطقه چاله غم به این منطقه این خانه اولین بنا در روستا بوده است . گویند حدود یک قرن قبل مردمی در این خانه زندگی می کردند که از بازماندگان موسوم به آل داود بوده اند . در میان خانه یک حیاط بزرگ دارای گنبد موجود بوده است . در اطراف این حیاط بزرگ چهار اتاقی در چهار جهت قرار داشته و در میان حیاط یک چاه حفر شده و در پائین آن یک سردابه قرار داشته است .

مسجد جامع سفیدشهر
بنای مسجد جامع نیز یکی از بناهای کهن ، مستحکم و دیدنی شهر بود .این مسجد دارای دو قسمت بود که یک قسمت تابستانی  که روبروی بنای زمستانی واقع گردیده بود . امروز بعد از تخریب بنای قدیمی مسجد جامع بزرگی بنا گردیده است که متاسفانه از بنای قدیمی مسجد اثری باقی نمانده است .

قلعه قاسم آبادسفیدشهر آران و بیدگل
این قلعه در مزارع قاسم آباد واقع است . مدخل ورودی قلعه در سمت غربی قرار دارد  .در محل ورود، آثار دو تختگاه بزرگ وجود دارد . از آثار و قرائن بر می آید که این قلعه استراحتگاه مسافرانی که از مسیر قم – کاشان عبور می کرده اند  بوده است . در اطراف راهرو ورودی چهار اتاق در طرفین و در هر طرفی چهار درب وجود دارد . در قسمت پائین قلعه محلی جهت نگهداری چهار پایان وجود داشته است که هنوز آثار آن پابرجاست.داخل اتاقهای قلعه همگی مزین به روشهای گچ بری سنتی می باشد.لازم به ذکر است در میان حیاط قلعه آب انباری جهت ذخیره آب موجود بوده است . در مورد قدمت قلعه و سازندگان آن اطلاعی در دست نمی باشد . منقول است قلعه را شخصی بنام حبیب ا... خان بنا نموده است .

قلعه وزیرسفیدشهر
این قلعه در داخل کویر و در ضلع شمالی سفیدشهر و در پائین خط راه آهن قراردارد . این قلعه از قلعه های قاسم آباد و رضا آباد  زیبا تر به نظر می رسد . از قدمت  این قلعه های تاریخی و جالب اطلاعی در دست نمی باشد .

دکان حلوایی و آسیاب
در این دکان حلوایی دو آسیاب قرارد ارد که برای آسیاب کردن کنجد و حلوا استفاده می شده است .این آسیاب ها توسط شتر به چرخش در می آمده است . در حال حاضر این بنا موجود
می باشد ولی قدمت آن مشخص نمی باشد . از مجموع گفته ها و منقولات می توان فهمید که قدمتی حداقل 150ساله و یا 200 ساله دارد.

قبرستان سفیدشهر
دارای قدمت بسیاری می باشد که توسط آقای مرحوم احداث گردیده است که مقبره خود ایشان نیز در وسط آن قرار دارد . لازم به ذکر است سنگ قبرهای قدیمی زیادی در این قبرستان وجود دارد که اشکال  و حروف مختلفی بر روی آنها حک شده است . روی تعدادی از آنها آیه الکرسی و اسامی ائمه معصومین (ع) و یا نام علماء برجسته نقش بسته است . که به دلیل بی توجهی ، آثار و نوشته های منقوش بر روی این سنگ قبر ها از بین رفته اند . به جاست سازمان  محترم میراث فرهنگی با کاوش و پیگیری قدمت و ارزش سنگ قبر ها را برسی و در صورت با ارزش بودن آنها را ثبت نماید

زیارتگاه بی بی سکینه خاتون سفیدشهر
این زیارتگاه متعلق به بی بی سکینه خاتون دختر موسی بن جعفر (ع) می باشد که در کنار این زیارتگاه قبر دو تن از علماء سفیدشهر بنام ملامحمد حسین نصرآبادی و ملاهدایت ا... نصرآبادی قرارد ارد .در کنار این زیارتگاه ساختمان چهل دختران قرار دارد که از سابقه تاریخی آن اطلاع دقیقی در دست نیست . این زیارتگاه بر بالای بلندی ساخته شده است و از این جهت عده ای آن را زیارت پشته نیز نامیده اند  . زیارتگاه دارای دو درب ورودی در جهت شمال و غرب می باشد .

مقبره شاه ابراهیم بن موسی ابن جعفر (ع)
مقبره این شاهزاده جلیل القدر در مسیر مزارع کهنویه و قاسم آباد واقع است .مقبره این امامزاده به زیارت غریبه نیز معروف می باشد . وجه تسمیه و علت غربت این امامزاده عظیم الشان مشخص
نمی باشد .

قدمگاه علی(ع)
منقول است در این مکان قدمگاه امیرالمومنین علی بن ابیطالب (ع) می باشد . چندین سنگ که گفته می شود جای پای حضرت می باشد ف درون قدمگاه نصب می باشد . علت شهرت این مکان و و جه تسمیه آن نیز به قدمگاه علی(ع)همین می باشد . این ساختمان به فاصله کمی از محل مسجد جامع قرار دارد . متاسفانه بنای ساختمان قدیم خراب و ساختمان جدیدی به جای آن بنا شده است. درباره قدمت و ساخت این بنا و تاریخچه آن اطلاع دقیقی در دست نمی باشد . در حال حاضر در این مکان مقدس بنا به رسم دیرینه در حلول ماه محرم و صفر ، مراسم عزاداری امام حسین (ع) برگزار می شود.


کاروانسرای شاه عباسی سفید شهر (نصرآباد کویر):
احداث کاروانسراها درایران دارای سابقه‏ای بسیارکهن است. معماران دوره اسلامی باتوجه به شرایط اقلیمی مناطق  مختلف و  با توجه به نیازی  که درآن زمان هابرای مسافران احساس  می‏شد،انواع کاروانسراها رابا نقشه‏های متنوع بنانهادند. دوره صفوی ر ا می‏توان از مهمترین دوره‏ها برای توسعه وتکامل کاروانسراها دانست.  
شاهراه ارتباطی مرکز با جنوب و جنوب شرقی ایران پس ازعبور ازقم  بوسیله  دو  راه  کاروانرو عمومی ازکاشان  می‏گذشت. این دو راه عبارت بودند از راه پایین که  خط سیر آن  از  کناره‏های شنزار کویر مرکزی می‏گذشت و چون این راه نرم و هموار بودقطارداران شترکه مهمترین  وسیله حمل  ونقل کالاهای  بازرگانی  بودند و همچنین چهارپادارانی  که غالبا درمزارع آن حومه،ملک و اموالی داشتند این راه را ترجیح می دادند. راه دوم  به طول 18فرسنگ از گردنه  شوراب وقسمتی ازدامنه‏های کوهرود می‏گذشت. در  فواصل این راه بعداز کاروانسرای پاسنگان،سه کاروانسرای معتبر شاه عباسی دیگر هم درمزارع شوراب و سن سن و شهری سفید شهر احداث شده بود.
کاروانسرای شاه عباسی سفید شهرکه از جمله این کاروانسراها بود و   تخریب و به جای آن مدرسه و حمام عمومی احداث گردید ، از اهمیت خاصی برخوردار بوده است.
یک جهانگرد فرانسوی حدود دویست سال قبل از سفیدشهر گذر کرده و سردر این کاروانسرا را در کتابچه خاطرات و تاریخ خود نقاشی کرده است که تصویر آن را میتوانید در پایان این مطلب ملاحظه کنید. این جهانگرد در کتاب خود درباره این کاروانسرا مینویسد:
«کاروانسرای نصرآباد  ازبناهای بسیار خوب و محوطه آن وسیع و به شکل چهار ضلعی منظم است. دراطراف حیاط،اطاقهایی وجود دارد و درعقب آنهاطویله‏های متعدد ساخته شده است. درزیراطاقها زیرزمین‏هایی استکه مسافرین می‏تواننددر  روزهای گرم تابستان   در آنهابه سر برندو در وسط حیاط سکوی وسیعی استکه آنرا  تخت می‏گویندو دو متر از زمین ارتفاع دارد و اطراف آن خندقی است پر ازآب تا حشرات نتوانندازآن عبورکرده به  بالای تخت بیایند. مسافرین با نردبانی بالای تخت می‏روندو نردبانرا بالامی‏کشند و شب رادر آنجابه سرمی‏برند. این احتیاطات برای این استکه درنواحی کاشان و درخود  شهرعقرب فراوان  می‏باشدوزهرش کشنده است.»

اقامت شاه عباس اول در کاروانسرای سفیدشهر:
درسال هزار ویک هجری،شاه عباس پس ازکشتن شخصی به نام درویش خسرو و پیروان او  همینکه  به سفیدشهر(نصرآباد) میرسد احمدکاشی معروف به پیراحمدرا که ازبزرگان فرقه نقطویان و خلیفه ایشان بود،به دست خود میکشد. این جریان رااینگونه نقل کرده‏اند: «چون پیراحمدرا نزدشاه بردند  به کشتن تهدیدش  کرد  تا مگردرآن پیرانه سرتوبه کند  ولی  اودرجواب گفت  که مارا ازکشتن  باکی نیست چه یقین  داریم که از  اندک   زمانی  به  صورتی  بهتر  از  این  می‏آییم و من چندنوبت به جهان آمده‏ام  و  رفته‏ام. از  آن  جمله320سال پیش بهصورت  جوانی زیبا آمده بودم وبسیارخوش می‏نوشتم. چنانکه خط مرابه رسم تبرک دست به دست می‏بردند. اتفاقا دراین ایام قطعه‏ای  به خط خود دیدم و  شناختم. چون  سخن بدینجا رسیدشاه شمشیراز
نیامبرکشید  وچنان بر دهانش زد  که کاسه سرش به  دور  افتادو به چابکی شمشیردیگر برکمرش زد و دو نیمش کرد.»

« آنگاه شاه عباس فرمان به کشتن پیروان او داد. از آن میانه فقط یک تن از  شاعران کاشان به نام باقرخرده که گفته‏اند بسیار   شوخ  طبع وظریف و در خوشنویسی  ثانی  میرمعزکاشی  وخطش درنهایت عذوبت  و  سلامت بود،  با  رندی  و لطایف الحیل جان به سلامت به در  برد . »
 
توجه به این نکته که شاه عباس اول در سفیدشهر و درهمان کاروانسرایی که خود ساخته بوده توقف می‏کند،نشان دهنده اهمیت سفیدشهردرآن زمان بوده است. نکته دیگری که براهمیت این مسئله می‏افزایداین است که شاه عباس نه تنها در سفید شهرتوقف می‏کند  بلکه  به  یک  حرکت  سیاسی نیز دست میزند و میرسید احمدکاشی خلیفه فرقه  نقطوی را که سردسته یک گروه انحرافی بوده است،  گردنمی‏زند. اینکه شاه، این مکان رابرای براندازی مخالفان و قطع ریشه فتنه انتخاب می‏کند ، دارای اهمیت است .
 
بزرگان سفیدشهر:

ملافضلعلی نصرآبادی
این شاعر نصرآبادی که  در زمان فتحعلی شاه قاجار  زندگی می‏کرده است دیوان شعری به نام مجلس افروز داردکه یک مثنوی حماسی دینی درشرح  احوالات حضرت محمد(ص) و در  وزن  بحر  متقارب  می‏باشد. این کتاب اخیرا به کوشش آقای عاطفی به چاپ رسیده است. وی این مثنوی را در سن 80 سالگی بعد از فوت آخرین و دهمین فرزندش سروده است. یک نسخه ازاین مثنوی در آستان  قدس رضوی است که در 2رمضان سال 1240نوشته شده  است و دارای 5800 بیت است. یک نسخه دیگر نزد شخصی به نام خازن زفره ای دراصفهان است که در 3 شوال1240کتابت شده است. نسخه  دیگری در  کتابخانه  دانشگاه تهران  به خط حسین بن الحاجی محمد مسکنانی است که درجمادی الثانی سال 1252 کتابت شده است و در فهرست آن اسم ناظم، فضل گفته شده است که این غیرصحیح است.
 
ملافضلعلی نصرآبادی یکی ازشعرا وعلمای بزرگی استکه ازدل کویر و شهری به ظاهرکوچک ولی درواقع بسیاربزرگ برخاسته است. ملافضلعلی نصرآبادی سندی دیگر از بزرگی مردمان این خطّه است و چه بسا بزرگان دیگری نیز از این خطّه برخاسته‏اند که متأسفانه آثارآنهابه دست ما نرسیده است.
 
این شاعربزرگ اهل سفیدشهر   می‏باشد.  مؤید این مطلب شواهد عینی است، که  نویسنده در اثر  تحقیقات به دستآورده است. اولا نصرآباد کویردارای سابقه‏ای بسیاردرخشان بوده و در زمانهای قدیم علمای زیادی دراین شهر وجود داشته‏اند که در چنین فضایی بروز چنین شاعری امر طبیعی است ثانیا  ملافضلعلی  درکتاب خود  یادآوری  می‏کند که نزدفقیه زمان ملامحمد رفتم واو به من توصیه کردکه دیوانشعری ازخودبرجای بگذارم و معاصر با وی عالمی به نام ملا محمد (آقای مرحوم)  وجود دارد  که دقیقا درهمان دوران فتحعلیشاه در نصرآباد می‏زیسته است.همچنین اینجانب در بررسی اوراق و اسناد قدیمی موجود در شهر ، سندی را یافته که در آن به خانه ملافضلعلی اشاره شده است.
 
همچنین سنگ قبری که در آبانماه سال 1381 در قبرستان منطقه (گلزار شهدا) کشف گردید و اینجانب خود آن را مشاهده نمودم، متعلق به فرزند ملا فضلعلی نصرآبادی میباشد. بر روی این سنگ قبر مرقوم شده « وفات یافت مرحمت و مغفرت پناه محمد ولد ملا فضلعلی نصرآبادی، شعبان 1212 هجری قمری» که این امر نیز موید تعلق ملا فضلعلی به نصرآباد کویر (سفید شهر) است. این سنگ قبر با هماهنگی اینجانب و همکاری آقای حاج رضا غلامی تولیت مرقد آقای مرحوم هم اکنون در ضلع شمال شرقی بیرون از مرقد نصب است.
 
همچنین مدرک دیگر اینکه در پایان یک کتاب آنموذج خطی که به تاریخ 1229 قمری به خط ملا عبد الحفیظ نصرآبادی نگاشته شده است و در حال حاضر نزد جناب آقای نصیری است اشعاری نوشته شده که آن اشعار را به ملا فضلعلی نسبت داده است. از این اشعار، مشخص میگردد که علاوه بر دیوان فوق ، وی اشعار دیگری نیز داشته است که متاسفاته فعلا در دسترس ما نیست .این اشعار عبارت است از:
هرکه خواند دعا طمع دارم              زان که من بنده ای گنهکارم
گر بهم بر زده بینی خط من عیب مکن   که مرا محنت ایام بهم بر زده است
غریق رحمت ایزد کسی باد             که کاتب را به الحمدی کند یاد
آب قضاق، آتش اسفند                  روغن حیدر مرکب من
قلمم چوب و کاغذم پشمین            نتوانم نوشت بهتر از این
خدا او را دهد عالی مراتب             که خواند فاتحه از بهر کاتب
هرکه خط مرا سیاه کند                 جگرش را علی کباب کند
یارب تو مرا غلام حیدر گردان          گر راه غلط روم مرا برگردان
یا رب این آرزو مرا چه خوشست       تو بدین آرزو مرا برسان
        
مثنوی ملافضلعلی به گفته متخصصین در بحر متقارب مثمن محذوف یا مقصوراست. موضوع  کتاب زندگی پیغمبر (ص) ومعرفی خانواده و اجداد وی و شرح جنگها یپیغمبر است.  اشعار این شاعر در خصوص زندگی پیامبر نشان می دهد که وی  علاوه  برطبع  شعری،  عالمی  آگاه  نیز بوده  است. ملا فضلعلی  دهفرزندداشته  که  همگی فوت می کنند ‏وآخرینآنها بسیار  اهل فضل بوده بطوری که فراق او برای ملا فضلعلی بسیار ‌سخت و جانسوز می نماید و زندگی او را دگرگون می کند.
داغ رحلت آخرین فرزند برای ملافضلعلی آنقدر سنگین بوده که شب وروزبه دیده خواب نداشته  است. درنظر گرفتن اینکه  پیرمردی با آنهمه‌ مصیبت و سختی درسن 80سالگی یک چنین ابیات زیبائی سروده  انسان ‌را به تعجب ‌وا می دارد. لذا خود او می‏گوید: کسی را که کارش بود روبرو چه سان می‏توان گفت شعرنکو.
------
منابع:
سایت شهرداری سفید شهر
کتاب تاریخ سفیدشهر اثر سید محمد ساداتی نژاد

سفیدشهر (نصرآباد کویر) آران و بیدگل

تاریخچه سفیدشهر
سفیدشهر نام قبلی آن روستای نصرآباد کویر است . از توابع شهرستان آران و بیدگل و در قسمت شمال شرقی شهرستان کاشان و در مجاورت منطقه ای قدیمی به نام درم قرار دارد . در سال 1381 بعد از تبدیل شهر آران و بیدگل به شهرستان، روستای نصرآباد کویر به شهر تغییر وضعیت داد.در مورد قدمت شهر منقول است ساکنین اولیه شهر نصرانی  و مسیحی بوده اند  .و تسمیه شهر بنام نصرآباد برگرفته از کلمه نصرانی بوده است . و قبوری در گورستان شهر مشاهده شده که حاکی از حضور افرادی غیر مسلمان در شهر در گذشته ای بسیار دور بوده است . عده ای نیز عقیده دارند که موسس شهر شخصی به نام نصر بوده است که نام نصرآباد برگرفته از نام این شخص می باشد، ولی مدرک مستندی در این زمینه هنوز دریافت نشده است .  
مهمترین و قدیمی  ترین مدرکی که در مورد نصرآباد در دست می باشد مطلبی است که در کتاب تاریخ قم از حسن بن قمی در سال 378 هجری قمری به آن اشاره شده است . در این کتاب که 1042 سال قبل نوشته شده است، در ذیل قاسان(کاشان) نصرآباد را نیز از توابع آن ذکر نموده اند.نکته مهم دیگر در بحث تاریخچه سفیدشهر آن است که محل اولیه شهر در مکان دیگری موسوم به <<چاله غم >>بوده است . در حال حاضر کشاورزان در این منطقه مشغول کشت و زرع می باشند.آنگونه که از عنوان بر می آید می بایستی حادثه ناگوار  و تلخی در این منطقه اتفاق افتاده باشد که عنوان چاله غم به آن داده اند.

وجه تسمیه سفیدشهر
قدیمی ترین نامی که برای شهر سفیدشهر ذکر شده است نصرآباد سربشت و یا سر پشت است که این نام در زمان سلطنت جهانشهاه قره قویونلو از سلسله قره قویونلوها در سال 579 انتخاب شده است . وزیر جهانشهاه امیر عمادالدین که طبق فرمان او نیمی از قنات مزرعه نصرآباد وقف مسجد میر عماد کاشان شده است و متن آن به سنگی حک شده که در آن نصرآباد سربشت تصریح گردیده است . که این نام در کتاب کاشان در آئینه گذشته و حال ذکر شده است .
از جمله نامهای دیگر نصرآباد که در بین مردم گفته می شده است نصرآباد خربزه می باشد که شهرتی می باشد که شهر در تامین محصولات خربزه ء قم و کاشان و اطراف داشته است . شهرت دیگر این شهر نصرآباد کویر است که این نام برگرفته از مناطق کویری است که اطراف شهر را احاطه کرده است  و قبل از تبدیل شده روستا به شهر در اسناد و مکاتبات رسمی بکار می رفته است .
در حال حاضر نام کنونی در تقسیمات جدید شهری در سال 1381 مصوبه وزارت کشور جمهوری اسلامی مقرر گردید تا روستای نصرآباد به شهر تبدیل گردد براین اساس، نصرآباد که قبلا از توابع شهر کاشان محسوب می گردید در حال حاضر جزء توابع شهرستان آران و بیدگل به شمار می آید .
از میان اسامی مختلف پیشنهادی به وزارت کشور، نام سفیدشهر انتخاب و جایگزین نام نصرآباد کویر شد. قابل ذکر است که این نام یادآور سابقه این منطقه در  تولید پنبه می باشد که به دلیل حجم و میزان تولید بالای پنبه، این منطقه از دیر باز شهره بوده است . و در السنه خاص  و عام به منطقه سفید دشت معروف بوده است .

جمعیت سفیدشهر
با توجه به سرشماری جمعیت تا اسفندماه سال 1378 شهر حدود 4417 نفر جمعیت داشته که بر اساس سرشماری جدید در سال 1385 این رقم به حدود 6000 نفر رسیده است . بر اساس این آمار  جمعیت شهر مشتمل بر 1004 خانوار است و میزان رشد جمعیت در سال 1378 ،  2% بوده که نسبت به سالهای قبل کاهش محسوسی داشته است .
در حال حاضر بیش از 70% سکنه شهر زیر 30 سال سن دارند.

موقعیت اقتصادی سفیدشهر
از لحاظ اقتصادی مردم منطقه همچون گذشته به کشاورزی و قالی بافی اشتغال دارند.تعدادی از جوانان در کارگاه های صنعتی مشغول بکار هستند . محصولات کشاورزی که تولید می گردد عبارت است از غلات،پنبه،گندم،جو،خربزه، هندوانه و حبوبات می باشد . در کتاب فرهنگ لغت فارسی معین به محصولات دیگر سفیدشهر از جمله تنباکو و ابریشم نیز در کنار این محصولات اشاره نموده است . با توجه به مطالب نقل شده در بالا محصولات تولیدی سفید شهر به دو گرده زراعی و دستی (فرش ) تقسیم می شود. نکته ای که در اینجا بسیار جالب و قابل تامل است این است که دهخدا تنباکو و ابریشم را از محصولات سفیدشهر می داند . البته امروزه در حالی که سایر محصولات ذکر شده کشت می شوند اما تولید تنباکو و ابریشم از چند سال گذشته متوقف شده است  .
اما از لحاظ کشت و تولید محصول چنبه این شهر دارای رتبه استانی و کشوری می باشد که بسیار حائز اهمیت می باشد  که علت نامگذاری این شهر (سفیدشهر ) بدین لحاظ می باشد.

موقعیت جغرافیایی سفیدشهر
سفیدشهر در 21 کیلومتری شمال غربی شهرستان آرا ن و بیدگل و در 21 کیلومتری شمال غربی شهرستان کاشان قرار گرفته است . این شهر  در مختصات 51 درجه و 21 دقیقه و 10 ثانیه طول شرقی نصف النهار گرینویچ  و 34 درجه و 17 دقیقه و 40 ثانیه عرض شمالی از خط استوا در بخش مرکزی آران و بیدگل قرار دارد . از شمال به راه آهن، از جنوب به روستای یزدل  و جاده ترانزیت قم و آزاد راه امیر کبیر، از شرق به روستای محمد آباد و علی آباد و از غرب به جاده ترانزیت قم – کاشان و شهر مشکات منتهی می شود.
منبع:سایت شهرداری سفید شهر

آران و بیدگل، سرزمین عظمت بی کرانه کویر

آران و بیدگل- رمز و رازهای عظمت بی کرانه کویر در چهره خطه آران و بیدگل، رویای روزهای شکفتن بهار را تعبیر می کند.

به گزارش ایرنا، در سایه روشن رویاها به دنبال کاروان کهکشان به راه می‌افتم. چون مرغان آسمان نشانه را از ستاره‌ می‌گیرم؛ مزارع سرسبز آسمان را به بیابان کویر پیوند می‌زنم و با طلوع با شکوه خورشید، به نقطه‌ای خیره می‌شوم و ای یار همسفر، سایه بالهای فراخت را بر ماسه‌های نرم و تفتیده کویر می‌بینم.

به هم زبانی‌ات سلام می‌دهم و دست دوستیم را به نگاه مهربانت گره می‌زنم؛ بیا با هم در فضایی سرشار از عطر شوق هم گام شویم در این راه و قد بگذاریم به دیاری پاک و آسمانی در مرکز ایران زمین. اینجا ' آران و بیدگل ' است.

کویر سرزمینی به قدمت تاریخ است؛ محل فرود آدم و حوا بر زمین و جایگاه نزول پیام الهی بر انبیاست.

در کویر، عطر الهام را در فضایی مرموز و اسرارآمیز پیچیده‌اند، اینجا آسمان و زمین به هم دوخته شده، عبد و معبود به هم نزدیکترند.

آسمان کویر سراپرده عرش الهی است و زمینش میعادگاه و جولانگاه صابران و عاشقان. شب‌ها ستارگان چون گل میخ های زرین بر سقف لاجوردین آسمان کوفته شده‌اند؛ قرصه تمام ماه چون طبق زر گداخته، آسمان را از پرتو خویش پر می‌کند، شهاب‌ها چون تیری که از شست کسی به خطا در رفته باشند در میان آسمان می‌جهند و سینه آنرا می‌شکافند.

کویر این عظمت بی‌کرانه مرموز، چون دریایی از شن و ماسه و خاک همواره طوفان ‌خیز است و دگرگون.

پوشش گیاهی کویر هم سخت‌کوش و با اراده چون مردم آن است، گز و اسکنبیل، درختان پوست بر اندام خشکیده بیابان، با شجاعت بر آتش روئیده‌اند، گاهی باد و طوفان، خاک از روی ریشه‌های عریان اسکنبیل، کنار می‌زند.

اما این درخت برای بقا ریشه‌های را در زمین فرومی‌ برد و آب حیات را در اعماق ماسه‌ها جستجو می‌کند.

شتر رهپیمای صبور آن و مرنجاب اقامت‌گاه خستگان راهش.

دریاچه نمک دیگر دوست تشنه کویر و خویشاند آفتاب است که خلوت صحرا او را در برگرفته و بر شیرینی نمکینش لبخند می‌زند.

آران و بیدگل، بر پا شده بر رمل‌ها و ریگ‌های روان، در شمال استان اصفهان، زاییده پیکره سیلک در روزگار جستجو و مهاجرت انسان آریایی است.

با گسترش اسلام در ایران، آران و بیدگل از اولین نقاطی بود که به این مذهب مقدس روی آورد، که وجود بقاع امام زادگان در این خطه حاکی از این ادعاست.

امام زادگان دردانه‌ هایی هستند که سوادی عشقش شان سینه این کالبد کویری را می‌جوشاند.

با اولین قدم در حریم امامزادگان، طاقت بی‌قراری می‌کند و روح در دنیایی دیگر سیر می‌کند.

کاشی‌های هفت رنگ شبستان تداعی آسمان بهشت است.

دستان گلدسته‌ها چنان بدون خستگی به طرف بالا کشیده شده که انگار جام شربتی از آسمان می‌جوید و یا شاید خوشه خوشه ستاره می‌چیند.

مرغ نگاه دامن ‌کشان ضریح را اشاره می‌کند. همه رگ های تن مثل براده‌های آهن به طرف ضریح جذب می‌شوند.

از گذرها و کوچه‌ها می‌گذریم، بوی کاه گل مشام را می‌نوازد، سکوی کنار در چوبی خستگی را از تن بیرون می‌کند.

کوبه در را به صدا می‌آوریم، مهربانی به پیشواز می‌آید با لباسی ساده و گیوه‌های سفید، لبخندی آرام و رویی بی‌ریا ما رابه سفرۀ قناعتش می‌خواند و چه زیبا زندگی می‌کنند در این گلستان عشق شمع‌ها و پروانه‌های کویری!

زندگی در این بناهای درون‌گرا، آب زلال و شفافی را می‌ماند که حول محوری مشخص می‌چرخد و وجود تقارن در اجزای این عمارت‌ها و محدود شدن فضا با دیوارها، هیکل موزون و محجوبی را ترسیم کرده.

گل‌های شمعدانی، دور حوض و لبه‌ ایوان چیده شده. شاخه‌های ظریف یاس از میان باغچه، ساق‌های خود را بر روی چینه گذاشته و با رایحه گل های سپید و صورتیش دلربایی می‌کند.

درهای پنج دری به میهمان‌نوازی گشوده می‌شود. صدای ساز و سرود دل‌نشینی گوش را می‌خواند. تارهای مرتعش قالی در میان انگشتان قالی‌باف چون آهنگی روح احساس را می‌رقصاند.

لچک‌ها، ترنج‌ها و مرغان غزلخوان در میان شاخساران سبز تصویری از جنس رویا در مجاورت روح است.

نقوش و رنگها در این قالی‌های دست‌باف شاهکاری را می‌نمایاند که از اسرار ناگفتنی نقاش و ‌بافنده آن شکل گرفته.

سحرگاهان دشتی پر از شکوفه‌ بالای سر را نورباران می‌کند. از پشت حریر کبود رنگ، نوایی دل‌پذیر با نسیم هم‌آهنگ می‌گردد و دل را به ورای زمین می‌برد.

با صلای موذن هرآشفته‌ای شیفته می‌گردد. مسجد جامع قاضی،‌نقشینه، بازار،حاج عبدالصمد و... هرانسانی را غرق در جذبه و حیرت می‌گذارد.

زیبایی ملکوتی این مساجد، کاشی‌کاری‌ها، محراب، گل‌دسته‌ها و شبستان‌ها کشاکشی میان رفتن و ماندن را به تصویر می‌کشند.

سقف‌های طاق چشمه این مساجد، روح خود را به مرکز خود می‌کشانند، تو را از خودت می‌گیرند و در هاله‌ای از نور و مهر فرومی‌برند. این مساجد کهن یادگاری نفیس از روزگار تیموری و صفوی است.

بشر همان روز که از بستان بهشت پا بر زمین گذاشت شاگرد درس زیستن از سفره بکر و گسترده زمین شد وهمواره برای مرتفع کردن هراس‌ها و هرس‌های زندگی کوشید.

انسان با تلاش ماهرانه و پی‌گیرش برای فردا، نمادی از استواری و فداکاری است. کشاورزی، سفال‌گری، رنگ‌رزی، زری‌بافی، شَعربافی، گلیم‌بافی، منبت‌کاری، گچ‌کاری و... برای سالیان متمادی این کویریان مستعد و پرشور را به خود مشغول داشته است.

این شهر از دیرباز شاهد فرهیختگان بسیاری بوده که تارهای زکاوت و علم و هنر را با پودهای کوشش گره زده‌اند.صباحی بیدگلی، ملا غلام رضا آرانی، ملا محمد جعفر بیدگلی، خاندان بیضایی، نظام وفا آرانی، دکتر حسین عظیمی آرانی، ... هریک برگی از درخت پربار تمدن ایران‌اند که با کیمیای وجود خود خاک ایران زمین را به گوهری زرین بدل کرده‌اند.

در آران و بیدگل هم، شیوه‌ها و سنت‌های گذشتگان می‌روند تا در بطن خرده فرهنگ‌های نو گم شوند، پارک‌های خرم و زیبای شادی، زیتون، احمدآباد، شهید سلمانی و.... جایگزین طبیعت بکر و دست‌نخورده شده‌اند و بازار جدید شهر که از معماری اصیل الهام گرفته به آرامی، بازارها و گذرهای قدیمی را از یاد می‌برد و کاملا آشکار است که این دیار نیز شتابان به سوی افق‌های برتر و آینده‌ای شکوفاتر گام برمی‌دارد.

گزارش از: مجید فرزادمهر آرانی
منبع: ایرنا

روستای محمدآباد کویر آران و بیدگل

روستای محمد آباد کویر آران و بیدگل

موقعیت جغرافیایی روستای محمد آباد کویر آران و بیدگل
روستای محمد آباد از روستاهای بخش مرکزی شهرستان آران و بیدگل می باشد . این روستا در 11 کیلومتری غرب مرکز شهرستان و 13 کیلومتری مرکز کاشان ، و در کنار راه آهن سراسری قم – کاشان واقع شده است . این روستا در میان روستاهای علی آباد در شرق ، یزدل در جنوب و سفید شهر در غرب قرار گرفته است و شمال این آبادی به دشت مرکزی ایران منتهی می شود.

آب و هوای روستای محمد آباد کویر
آب و هوای محمد آباد کویری است. فصل تابستان آن از اوایل خرداد تا اوایل آبان ماه  گرم و سوزان  و زمستان آن که از آذر تا  بهمن طول می کشد سرد و خشک می باشد.پاییز و بهار در آن کوتاه است و بارش باران در این فصول نسبتا کم است . درجه حرارت در تیر ماه یا مرداد یعنی گرم ترین ماههای سال  تا 48 درجه سانتیگراد می رسد. حد اقل درجه حرارت در زمستان تا 5 درجه زیر صفر می رسد که در این مدت یعنی ماههای دی و بهمن بعضا شاهد بارش برف می باشد. وزش بادهای مختلف که گاه تبدیل به طوفان های شدید می شود در بهار و پاییز دیده می شود.

وجه تسمیه روستای محمد آباد کویر
محمد آباد نامی کهن می باشد که در منابع کهن نیز بدان اشاره شده است . تاریخ قم نوشته سال 387 ه . ق از« محمد آباد درام» از آبادی های ناحیه قاسان سخن گفته است. درام نام قدیم منطقه ای است که هم اکنون  روستا های محمد آباد، علی آباد ، یزدل ، و سفید شهر در ان واقع شده است . این نام همچنین به رودخانه یا قلعه ای در همین منطقه اشاره دارد. هم اکنون چشمه درم که مزارع روستای یزدل را سیراب می کند بازمانده آن رودخانه بزرگ و یاد آرو آن منطقه می باشد. محمد آباد در تلفظ اهالی ، مُد آباد یا مَد آباد نامیده می شود. بسیاری کوشیده اند برای این نام وجه تسمیه ای ذکر کنند  مثل اینکه این نام از واژه ی مُد به معنای الگو اتخاذ شده است ، درصورتی که این نام تنها از تلفظ عامیانه آمده است.

راههای ارتباطی روستای محمد آباد کویر آران و بیدگل
از طریق جاده ای به طول 13 کیلومتر به کاشان مرتبط می شود . راههای ارتباطی میان این روستا و روستاهای همجوار نیز وجود دارد . همچنین راه ارتباطی با کاشان – تهران نیز از راه یزدل وجود دارد.متأسفانه علی رغم اینکه روستا از توابع شهرستان آران و بیدگل می باشد ، فاقد راه ارتباطی با مرکز شهرستان بوده و روستاییان مجبورند از طریق کاشان به مرکز شهرستان خود مسافرت نمایند.

نژاد و زبان مردم روستای محمد آباد کویر آران و بیدگل
مردم این آبادی مانند دیگر اهالی منطقه از نژاد آریایی اند و زبان آن ها فارسی می باشد . تعدادی لغات و اصطلاحات محلی نیز در گویش آین مردم وجود دارد . این منطقه هرچند از دیر باز آباد و مسکونی بوده است اما مهاجرت هایی نیز بدان صورت گرفته است . بنا بر روایات شفاهی  ، اهالی فعلی از نسل کسانی هستند که از یزد به آنجا مهاجرت نموده اند. هم اکنون بعضی ازدواج ها و مهاجرت ها باعث حضور گروهی از هموطنان کرد زبان ، اهالی جنوب خراسان ، و نیز اتباع افغانی شده است.

اقتصاد روستای محمد آباد کویر آران و بیدگل
روستا نشینان محمد آباد همچون سایر کویر نشینان ، بیکاری را بدترین آفت برای زندگیشان می دانند.جمعیت فعال این روستا کشاورزند . هرچند نبود خاک مناسب ، کمبود آب و پیشروی کویر موانع بسیاری برای مردم ایجاد کرده است ، اما از همان ازمنه ی قدیم به کشاورزی نکاه خاصی داشته اند.گندم ، جو ، پنبه ، صیفی جات ، میوه هایی همچون انگور  ، انجیر ، توت ، سبزیجات ، و بادمجان از تولیدات عمده کشاورزان این منطقه است که با استفاده از قنوات مدآباد ، حوچه ، عزیز آباد و ... صورت می گیرد. در دهه های اخیر ، چاههای عمیق جای قنوات را گرفتند و چاههای چاه بالا ، چاه پایین و چاه برقی آب مورد نیاز کشاورزان را فراهم می کند.

منبع: فصلنامه ژرفا

تقسیم بندی محله ای در آران وبیدگل

تقسیم بندی محله ای در آران وبیدگل

در بافت قدیم " آران " ، هفت دروازه به نام های:دروازه کاشان، قدمگاه، نوش‎آباد، احمدآباد، زیارت، اوقانی و علی‎جه و در " بیدگل " نیز شش دروازه به نام های: دروازه هادی، درب سلمقان، سوراخ‎باره، دربریگ، مخلص و مختص‎آباد وجود داشت.

مردم " آران " قدیم در 17 محله به نام های: مسلم‎آباد، آران‎دشت، عباس‎آباد، آب‎پخش، سرمحله، جمال‎آباد، سرکوچه در‎از، دهنو، زیر ده، دربند، جنگلته، چهارسوق، میدان بزرگ، قاضی و سرگنگه زندگی می کردند و در" بیدگل " قدیم نیز تقسیم بندی محله ای با نام های 12 گانه یزلان، علی اکبر، درب سلمقان، باغ علوی، درب مختص‎آباد، دربریگ، ویرانه، فخارخانه، دروازه، توی‎ده و خانقاه ، بوده است .

همزمان با رشد جمعیت و کمبود فضای مناسب برای احداث واحدهای مسکونی و خدماتی، در اولین مرحله از سال 1303 خورشیدی در خارج از برج و بارو و آن سوی قلعه و دیوار آران و بیدگل، بنای ساختمانهای جدید مسکونی آغاز شد و به تدریج در اطراف دروازه‎ها، محله‎ هایی به وجود آمد که از لحاظ شکل و نما با سبک ساختمانهای قدیمی تفاوت داشت.

با توسعه شهر در جنوب و غرب ، شهرک های جدید مسعودآباد، قاسمیه، قاسم‎آباد، مصطفی خمینی و احمدآباد احداث شد. در تمامی محله‎های قدیمی و جدید ، مجموعه‎های فرهنگی، مذهبی، رفاهی و خدماتی وجود دارد. مسجد و حسینیه نقش محوری دارند و مردم ساکن شهرک ها از بافت قدیم مهاجرت کرده ، پیوند عمیق خود را با محله‎های قدیمی حفظ نموده‎اند.

هم اکنون بر اساس طرح جامع شهری، شهر آران و بیدگل به دو ناحیه ی 1 و 2 تقسیم شده است.

گذری در محله درب ریگ آران و بیدگل

وارد شهرستان آران و بیدگل که شوی، محله‌های تاریخی زیادی روبرویت خودنمایی می‌کند؛ محله‌هایی که بیشتر آنها در منطقه بیدگل از این شهرستان قرار دارند. یکی از این محله‌ها، درب ریگ است که به گفته معمرین و کارشناسان این شهرستان، یکی از پر جمعیت‌ترین و با وسعت‌ترین محله‌های این منطقه است، به این معنا که از طریق محله درب ریگ می‌توان به محله‌هایی چون ویرانه، هاشمیه و یزلان راه پیدا کرد.

با ورود به محله درب ریگ و مشاهده بافت تاریخی آن، این سئوال که وجه تسمیه این محل از کجا نشأت گرفته می‌شود، در ذهن می‌آید. برای رسیدن به پاسخ این سئوال، گفته‌های عباس ملکی، کارشناس اداره میراث فرهنگی آران و بیدگل می‌تواند راهگشا باشد: این محل از آن جهت که از طرف شرق به بندریگ (تل‌هایی که به هم پیوسته هستند) متصل می‌شود و از طریق یک دروازه به ریگزارها می‌توان دست پیدا کرد، به محله درب ریگ شهرت پیدا کرده است.

***
تابلوی محله درب ریگ روبرویمان خودنمایی می‌کند. اینجا همان مکانی است که یکی از بناهای قدیمی که سبک معماری و قدمت آن به دوره صفویه بر می‌گردد، به چشم می‌خورد. در کنار بنای آب انبار محله درب ریگ که در ابتدای ورود به این محله توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند، سنگ نوشته‌ای قرار دارد که بر روی آن به تاریخچه و سبک معماری بنا اشاره شده است که با خواندن آن می‌توان به قدمت صفوی بودن آن پی برد. از میدان درب ریگ می‌توانستیم به راه پله آب انبار و پا شیر آن راه پیدا کنیم؛ بخشی که دارای سر در بسیار زیبایی است که با لقب کتیبه‌ای سنگی در آن، این موضوع را برای هر بیننده‌ای حکایت می‌کند که در دوره‌های قبل، افراد خیّری اقدام به مرمت و تعمیر این آب انبار کرده‌اند.

یکی از زیبایی‌های این آب انبار، اتاق کوچکی است که به نام تربه در میان اهالی محل شهرت دارد و در بالای راه پله‌ها تعبیه شده است. به طوری که با بالا رفتن از این مسیر، می‌توان به این نمازخانه راه یافت.

وجود چند بادگیر زیبا و بلند بر بالای این آب انبار هم زیبایی خاصی را به فضا بخشیده است؛ بادگیرهایی که اکنون بخش‌هایی از آن بر اثر مرور زمان خراب  شده‌اند.

با نگاهی به مصالح اصلی به کار رفته در این آب انبار، این واقعیت مشخص می‌شود که عمده ترکیبات به کار رفته در ساخت آن، از خشت و آهک است و این در حالی است که بسیاری از آب انبارهایی که قدمت آنها به زمان صفویه و پیش از آن بر می‌گردد، عمده مصالح به کار رفته در آنها از سنگ‌های متنوع بوده که وجه تمایز این آب انبار با آب انبارهای دیگر در استان هم همین موضوع است.

در مخزن این آب انبار، چهار چشمه دیده می‌شود که بار سنگین سقف آن از طریق ستون‌های سنگی حجاری شده نگه داشته می‌شود. به گفته کارشناسان میراث فرهنگی این شهرستان، اکنون آب این بنا در روزهای خشکی و کم آبی مورد استفاده ساکنان محل و محله‌های دیگر قرار می‌گیرد.

***
یکی از گذرهای این شهر با ساباط‌های بسیار قدیمی که هنوز با دیدن آن شکوه و عظمت زمان صفوی جلوی چشمان هر بیننده‌ای پدیدار می‌شود، آدمی را به زمان قبل بر می‌گرداند. در این گذر، خانه‌های تاریخی با تزئینات دوره‌های مختلف از جمله قاجار و صفویه وجود دارد که اکنون درون تعدادی از آنها ساکنانی زندگی می‌کنند که زندگیشان را با تاریخ گذشتگان خود گره زده و با سکونت در این خانه‌ها قصد زنده‌ نگه‌داشتن یاد اجدادشان را دارند. اینجا همان جایی است که زنان و مردان با پوشش‌های خاص محلی پشت دار قالی می‌نشینند و از این طریق امرار معاش می‌کنند. مرضیه که 82 سال از بهار زندگی‌اش می‌گذرد درباره قدمت خانه تاریخی که در آن زندگی می‌کند چنین می‌گوید: این خانه یکی از قدیمی‌ترین بنا‌های محل است که بعد از خانه پارسا به عنوان زیباترین بنا از دوران قاجار باقی مانده‌است.

وی کاملاً به یاد دارد که در سال‌های بسیار دور که ساباط و گذر تاریخی که در این محل وجود دارد، از طریق آن می‌توانستند به خانه‌های دیگر راه پیدا کنند، اما اکنون دیگر از آن کاربری اصلی هیچ خبری نیست.

مرضیه در لابه‌لای صحبت هایش به تخریب حسینیه‌ای هم اشاره می‌کند که در سال‌های گذشته رخ داده‌بود و اکنون به جای آن، حسینیه دیگری با سبک و معماری خاص تعبیه شده است.

گفته‌های این زن به اظهارات محسن محمدتبار، یکی از کارشناسان میراث فرهنگی شهرستان آران‌و‌بیدگل بسیار نزدیک است که می‌گوید: ساختمان اصلی این حسینیه در دوران گذشته کاملاً تخریب شده و به جای آن ساختمان دیگری با سبک معماری سنتی و قدیمی زمان صفوی احداث کردند. بانی اصلی این حسینیه، حاج علی محمد رحیمی بنّا است و امروز منبر چوبی و منبت‌کاری شده این بنا زبانزد خاص و عام است که در بالای آن عبارت: “وقف بر حضرت ابی‌عبدا... الحسین (ع)“ کنده‌کاری شده که به زیباترین وجه ممکن جلوه‌نمایی می‌کند.

***
گذر تاریخی این محل، روزگاری محل تردد بازرگانان و تجاری بود که از کشورهای مختلف به اینجا می‌آمدند و کالاهای خود را به فروش می‌رساندند. اکنون مردم محل بدون آنکه از قدمت این ساباط و گذر تاریخی مطلع باشند، در زیر آن تردد می‌کنند و یا کودکان این محل را برای بازی‌های خود انتخاب می‌کنند. بر این اساس برخی از کارشناسان، انتقادات خود را نسبت به شیوه نگهداری این محل تاریخی به شیوه‌های مختلفی بیان کرده‌اند. مریم قاسمی، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته معماری، دیدگاه جالبی در این زمینه دارد: امروز بسیاری از اهالی محل از ارزش این اثر تاریخی بی خبرند، چرا که اگر از تاریخچه این ساباط و گذر تاریخی مطلع بودند، در جهت حفظ و نگهداری از آن تلاش می‌کردند و هیچگاه اجازه نمی‌دادند این مکان به عنوان محلی برای بازی کودکان استفاده شود. با هر ضربه‌ای که کودکان با توپ به این بنا وارد می‌کنند، خشت خشت آن ضربه می‌بیند و اکنون اگر با دقت به دیوارهای کاهگلی نگاه کنیم متوجه ترک‌های بسیار باریک می‌شویم که البته از نگاه ما دور مانده است.

***
در این محل، همچنین دو باب حمام قدیمی وجود دارد که یکی از آنها به رئیسه و دیگری به حاج محمد شهرت دارد. البته قدمت حمام حاج محمد بیشتر از حمام رئیسه است. اگر چه در سال‌های بسیار دور، کاشی‌های قدیمی حمام حاج محمد را با کاشی‌های جدیدی جایگزین نمودند.

بر دیوار غربی حمام، اشعاری دیده می‌شود که دارای مفاهیم جالبی است: دادم از گردش این چرخ فلک/ که نکرده به یکی شخص وفا/ حیف و صد حیف از آن قامت سرو/ که در این باغ در افتاد ز پا. از این اشعار اینگونه می‌توان برداشت کرد که محله درب ریگ در دوران قبل از صفویه، باغ بزرگی بوده که در آن درخت‌های چنار و سرو با تنه‌های بسیار قطور وجود داشت که البته امروز دیگر هیچ نام و نشانی از آن باغ شنیده و یا دیده نمی‌شود.

البته ناگفته نماند که در این محل، خانه تاریخی پارسا، امامزاده علی اکبر و چندین مسجد تاریخی نیز وجود دارد که هر یک از آنها در جایگاه خود از زیبایی‌های خاصی برخوردار است. 

نویسنده:  ‌آسیه عسگری

برای دیدن منبع مقاله به اینجا بروید

شعری درباره مردم شهرستان کویری آران و بیدگل

قصیده ای درباره مردم شهرستان کویری آران و بیدگل:
امروز شعری را که درباره شهرمان آران و بیدگل سروده ام در این پست می آورم. شهری که زادگاه 720 شهید سرافراز و صدها جانباز و ایثارگر و مهد مردمان نجیب و خونگرم و زحمتکش این خطه کویری است. این شعربه سبک وسیاق شعر (وطن) آقای علیرضا عصار سروده شده است. امیدوارم مقبول نظرخوانندگان افتد. یاعلی

دارالشهداء

وطن یعنی همه آب وهمه خاک                وطن یعنی همه عشق وهمه پاک

به گاه شیرخواری گاهواره                        به روزودردپیری راه چاره

وطن دروازه های عهدقاجار                     هادیه ،علی جیجی ،سوراخ بار

وطن یعنی نمکزارومرنجاب                     وطن یعنی چراغ دستی شب آب

وطن بندریگ ،کلتی ،دولاب                      وطن یعنی دشتهای تشنه آب

وطن یعنی پدریعنی عزیزان                      وطن رفتن به هیئت بارفیقان

وطن یعنی شعربافی جولابافی                  قالی پنجاه وهشت خونه بافی

وطن یعنی امامزاده هادی                         وطن یعنی سلیمان صباحی

وطن یعنی امامزاده قاسم                          هلال بن علی یاشازده هاشم

وهفت تن زاده موسی بن جعفر                  سلیمان وحسین گلهای پرپر

وطن یعنی متوسل ،ملامختار                      ومیرزاعبدالباقی عالم بیدار

وطن یعنی معزالدین وجعفر                         وملاعاملی عالم  اشهر

ملاغلامرضا ،وصاف وواصف                         آران بیدگل شهرعالم پرور

به عبدالصمدونقشینه خواندند                   قدیمی ها مناجات ودعاها

وطن یعنی شهید شمس ابادی                  فدایی گشت ازبهرآزادی

وطن یعنی دودست ازجان کشیدن            سوی فکه طلائیه دویدن

وطن یعنی سرافرازان شهیدان                اربابی ها عربیان نوذریان

شهیدان بخاک وخون فتاده                       بنی طباملکیان حسن زاده

وطن یعنی سرای بیدگلی ها                   فخارخونه دروازه توده ایها

وطن یعنی آران بادهنویها                       وشادوجنگلته ،چارسوقی ها

کویروسمبک وریگ بیابان                       میادین بسیج آزادگان ازآن خیابان

دربریگ وجلال آبادودهنو                         همه یک شهرندبسازیم ازنو

سرمحله وکوچه یخچال                           بیاییددوربریزیم هرقیل وقال

قاسم آباد،کارخونه برق وخونقاه             کوچه لولووکوچه کلاغها

وطن یعنی حلیم ودیگ وصحرا              وطن یعنی چتربازی ،جمعه شبها

وطن یعنی گوچفته وتاویزی                    وطن سیبی بی چیدن ازتوقاضی

وطن یعنی همه آب وهمه خاک                وطن یعنی رعیتهای چالاک

وطن یعنی شکوه سرفرازی                    مبارکه ،حسن ابادوقاضی

ومجدآبادوتنباکوی نابش                        خداوندانگهداراززوالش

وطن یعنی به فرهنگ آشنایی                دُرلفظ دهی راهمنوایی

همه یک جان ویک دل بودن ما                به دامان وطن آسودن ما

وطن یعنی گذشته حال فردا                     تمام سهم یک ملت زدنیا

وطن یعنی پدر،مادر،نیاکان                        آرون بیدگل ،وطن ،مهدشهیدان

منبع: وبلاگ آقای عبدالعظیم خدمتی بیدگلی (المصباح)

نقشه دیجیتالی آران و بیدگل

برای کامل تر کردن نقشه شهرمان درفضای مجازی در سایت Iran GPS Map عضو شوید و نقشه شهرمان را کامل تر کنید...(کلیک کنید)

موضوعات مرتبط با این مطلب (برای مشاهده مطلب بر روی آن کلیک کنید):

۱-نقشه گردشگری نوش آباد آران و بیدگل

۲-نقشه دیجیتالی آران و بیدگل

۳-فهرست آثار تاریخی آران وبیدگل

۴-نقشه گردشگری آران و بیدگل

۵-نقشه مرنجاب آران و بیدگل

معرفی شهرستان آران و بیدگل

شهرستان آران وبیدگل با مساحت 3/6051 کیلومتر مربع با جمعیتی حدود 90492هزار نفر ، با دو بخش مرکزی و کویرات ، چهار شهر آران وبیدگل ، نوش آباد ، ابوزید آباد و سفید شهر و سه دهستان و 12 روستا در شمالی ترین نقطه اصفهان واقع شده است .

این شهرستان از شمال به دریاچه نمک و استانهاتی سمنان و قم از غرب به شهرستان کاشان از جنوب به نطنز و از شرق به اردستان محدود و از طریق دو جاده اصلی به کاشان و شبکه راههای اصلی کشور مرتبط می شود .

آب و هوای این منطقه گرم و خشک با تابستانهای گرم و زمستانهای سرد و خشک بوده و حداکثر دمای هوا در تابستان به 40 درجه سانتیگراد و حداقل برودت در زمستان به 7 درجه سانتیگراد می رسد .

به لحاظ کویری بودن منطقه ، 2000 کیلومتر مربع ( 31% مساحت شهرستان ) را تپه های شنی فرگرفته که در اصطلاح محلی به آن " بند ریگ" می گویند .

کشاورزی آران وبیدگل به رغم شرایط نامناسب خاک و کمبود آب ، اما با سختکوشی مردمان این دیار ، امروز این شهرستان با دارا بودن یکهزار هکتار کشت پسته و 2200 هکتار کشت گندم و 1200 هکتار کشت پنبه و 120 هکتار کشت دانه های روغنی جایگاه قابل توجهی در خودکفایی میهن اسلامی دارد .

علاوه بر کشت شغل کشاورزی و دامپروری ، قالی آران وبیدگل از شهرت جهانی برخوردار و بر اساس سرشماری اخیر تعداد دارهای قالی شهرستان بیش از 13 هزار دستگاه می باشد که نمونه ای است از ذوق هنری کویر نشینان .

آنچه درباره پیشینه آران وبیدگل میتوان گفت این است که پس از ویرانی شهر باستانی سیلک ( که تمدن 7 هزار ساله دارد ) در اثر حوادث و تحولات گوناگون ، آبادیهای کوچک و بزرگی بصورت قلعه و حصار پدید آمد و منطقه وسیعی بنام چهل حصاران شهرت یافت .

گفته می شود اصل واژه « آران » از « آرین »  نام دیگر قوم آریا  به معنای جایگاه مقدس ، مکان گرمسیر و بیدگل تغییر یافته بی بی گل ، ویگل و بی گل می باشد .

زبان مردم این شهرستان فارسی رایج اما دارای لهجه های متفاوتی است و زبان محلی آران وبیدگل در زمره زبانهای پهلوی قدیم به شمار می رود .

درباره دین و آیینی که مردم آران وبیدگل تا زمان ظهور مکتب اسلام اطلاع چندانی در دسترس نیست اما قرائنی همچون آثار باقی مانده از آتشکده نیاسر و . . . در اطراف کاشان می تواند دلیلی بر زرتشتی بودن آیین منطقه باشد اما آنچه مسلم است با طلوع خورشید اسلام ساکنان این منطقه از جمله اولین مناطق مرکزی بودند که به اسلام گرویدند و به خاندان رسالت و امامت عشق ورزیده اند .

قرار گرفتن آران وبیدگل در میان شهرهای مذهبی ری ، قم و کاشان و نیز مهاجرت و اقامت سادات و علویان از حجاز و عراق به این مراکز و و جود بقاع متبرک و زیارتگاهها  در این شهرستان از نشانه های آشکار گرایش به اسلام محمدی ، تشیع علوی و مذهب جعفری بوده است .

ساکنان کویر بطور عام و بویژه اهالی آران وبیدگل مردمانی مهربان ، قانع ، مهمان نواز و مقاوم می باشند . حضور در زیارتگاهها و امامزاده ها ، زیارت اهل قبور و برپایی مجالس و محافل دینی از رسوم پسندیده مردم این منطقه است .

سابقه تشیع و ریشه های عمیق اعتقادی مردم و ارتباط قوی و استوار آنان با علما و رهبران دینی در حوزه علمیه قم ، از مهمترین عوامل زمینه ساز در ایجاد حرکتهای انقلابی بوده است .

با آغاز نهضت بزرگ 15 خرداد ، این منطقه نیز دوره های سخت مبارزه و مقاوت را سربلند و افتخار آمیز پشت سر گذاشت و از آن پس با جانبازیها و رشادتهای کم نظیر خود نقش مهمی ایفا نموده است به گونه ای که شمار بالای شهدا ، مفقودان و ایثارگران شهرستان موید حماسه آفرینی های مردم این سامان است .

وجود شخصیتهای بزرگ علمی فرهنگی و ادبی آران وبیدگل ، شاخصه مهم دیگری در بازیافت و پیشینه هویت فنی _ فرهنگی این شهرستان است .

برپایی حوزه های درسی ، تربیت و پرورش اندیشه های دینی و مراودت و معاشرت عالمان شهرستان با بزرگان عصر خود ، موجب فراهم شدن فضایی معنوی و بستری مناسب برای رشد و شکوفایی اندیشه و استعداد طالبان معرفت بوده است .

از بزرگان و معاریف علوم دینی در آران وبیدگل که آثار و تالیفات بسیاری نیز از خود بجا گذاشته اند می توان به ملا غلامرضا آرانی ، ملامحمد جعفر بیدگلی ، ملا محمد علی آرانی ، ملا احمد مجتهد بیدگلی ، آیت اله عاملی ، ملا محمد باقر بیدگلی ، ملا علی آرانی ، ملا محمود فاضل بیدگلی ، ملا محمد زمان نوش آبادی و ... اشاره نمود .

همچنین از سخنوران و نام آورانی همچون نگاهی آرانی ، فائض بیدگلی ، صباحی بیدگلی،ادیب بیضایی آرانی،وصاف بیدگلی ، دائی آرانی  ، داوری آرانی ، بزمی بیدگلی ، سرشار آرانی واصف بیدگلی ، فلاح آرانی و ... می توان نام برد که آثار و سروده های بسیاری از آنان باقی است 

اینک وجود آثار و ابنیه های تاریخی از جمله کاروانسرای تاریخی مرنجاب در کنار طبیعت بکر و ناشناخته کویر مرکزی ایران و دریاچه شگفت انگیز و سفید پوش نمک در آران وبیدگل و قلعه سیزان ، کرشاهی و شاه عباس ابوزیدآباد این خطه را میزبان هزاران گردشگر داخلی و خارجی نموده است .

این شهرستان دارای آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری فراوانی است که از جمله آنها می توان به : امامزاده محمد هلال ابن علی ( ع) ، امامزاده هادی (ع) ، امامزاده قاسم (ع) ،امامزاده محمد نوش آباد ، مسجد جامع قاضی ، مسجد نقشینه آب انبارها ، مسجد جامع نوش آباد ، حسینیه ها و بقاع متبرکه در این شهرستان را نام برد .

اگر چه امروز بهره وری از معادن نفت ، گاز ، نمک ، و مواد شیمیایی مختلف به عنوان ذخیره سرمایه های عظیم زیر زمینی ، افقی درخشان جهت حضور در عرصه صنعتی کشور را به انتضار نشسته ایم ، اما تلاش برای احیا و بازسازی این خطه که بر رونق صنعت توریسم نیز خواهد افزود ، امری اجتناب نا پذیر است .

در استعداد و پشتکار علمی و فرهنگی جوانان آران وبیدگل همین بس که علامه دهخدا در لغت نامه " ضریب بالای هوشی " را از ویژگی های مردم این منطقه ذکر کرده است .

حساسیت لازم به مقوله حیاتی آموزش و علم از دیرباز در روحیه ساکنان این خطه وجود داشته است بطوری که در یک مقطع تاریخی در آران 8 مکتب خانه  و در بیدگل 3 مکتب خانه عهده دار در امر تعلیم و آموزش بوده است .

آمار قبولی دانش آموزان آران وبیدگل در مسابقات استانی با کسب مقام های علمی و آموزشی در سطح کشور از نشانه های توجه به این مهم است .

توضیح:نقطه ای که روی نقشه با عنوان چاه سگن نوشته شده ، چاه دست کن یعنی چاهی که با دست کنده شده صحیح است . (باتشکر از آقای عباس جندقیان برای ذکر این مورد.)

منبع:

http://ab.isfpnu.ac.ir/Default.aspx?tabid=2028

سایت پیام نور آران و بیدگل

معرفی آران و بیدگل

آران و بیدگل شهری است در استان اصفهان که مرکز شهرستان آران و بیدگل می‌باشد.

بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵، این شهرستان، ۹۰٬۴۹۲ نفر جمعیت دارد.[۱] این شهرستان در شمالی‌ترین نقطه استان اصفهان دارد با دو بخش مرکزی و کویرات. با سه دهستان و۴ شهر (آران وبیدگل- نوش آباد- ابوزیدآباد- سفیدشهر)و پانزده روستا در شمالی‌ترین نقطه اصفهان واقع شده‌است و چند سالی است که از شهرستان کاشان جدا شده و به مرکز شهرستان تبدیل شده‌است. این شهرستان با وسعت ۶۰۵۱ کیلومتر مربع از شمال به دریاچه نمک و استان‌های سمنان و قم، از غرب به شهرستان کاشان، از جنوب به نطنز و از شرق به اردستان محدود و از طریق دو جاده اصلی به کاشان و شبکه راه‌های اصلی کشور مرتبط می‌شود. آب و هوای این منطقه گرم و خشک با تابستانهای گرم و سوزان و زمستانهای سرد و خشک بوده و حداکثر دمای هوا در تابستان به ۴۸ درجه سانتیگراد و حداقل برودت هوا در زمستان به ۷ -درجه سانتیگراد می‌رسد.به لحاظ کویری بودن منطقه، ۱۹۰۰ کیلومتر مربع (۳۱ ٪ درصد مساحت شهرستان) در تپه‌های شنی قراگرفته که در اصطلاح محلی به آن بند ریگ می‌گویند. در اعماق و سطح زمینهای نواحی شمال شهرستان معادن غنی و فراوانی وجود دارد که مهم‌ترین آنها حوزه‌های وسیع نفت و دریاچه نمک با وسعت ۲۰۰۰ کیلومتر مربع می‌باشد.

پس از ویرانی شهر باستانی سیلک (قسمتی از کاشان کنونی که تمدن ۷ هزار ساله دارد) دراثر حوادث گوناگون، آبادیهای کوچک و بزرگی به صورت قلعه و حصار پدید آمد و منطقه وسیعی به نام چهل حصاران(کاشان) شهرت یافت، سپس هر یک از قلعه‌ها به مناسبتی نام گذاری شد. اصل واژه «آران» از» آرین» (نام دیگر قوم آریا) و به معنای جایگاه مقدس، مکان گرمسیر و... است. و «بیدگل» تغییر یافته، (ویگل- شهرباستانی در کنار شهر قدیمی هراسکان) و (بی گل) می‌باشد.

از مشاهیر این شهرستان می توان به علی ستاری بیدگلی (شاعر)، بهرام بیضایی آرانی(کارگردان)، نظام وفا آرانی(شاعر)، جهانشاه صالح آرانی(پزشک) دکتر حسین عظیمی آرانی(اقتصاددان)و صباحی بیدگلی(شاعر) اشاره کرد.

برگرفته شده از سایت ویکی پدیا

کتاب موبایل معرفی شهرستان آران و بیدگل

دانلود کتاب موبایل معرفی شهرستان آران و بیدگل

هدف از تهیه این نرم افزار آشنایی بیشتر با شهرستان کویری آران و بیدگل بوده است که در آن به طور مختصر به معرفی مکان های تاریخی و گردشگری و همچنین معرفی مشاهیر پرداخته شده است.

کسانی که پیشنهاد یا انتقادی در مورد این نرم افزار دارند میتوانند نظراتشون رو از طریق نظرات همین وبلاگ به اطلاعمون برسونند

و یا میتوانند از طریق ایمیل زیر نظراتشون رو به ما انتقال دهند:

[e-mail]

این نرم افزار بر روی اکثر گوشی ها قابل اجراست وبه صورت فایل Jar وJad میباشد.

دانلود کتاب موبایل معرفی شهرستان آران و بیدگل

دانلود فایل (برای دانلود کلیک کنید) Jar

دانلود فایل(برای دانلود کلیک کنید) Jad