معرفی شهرستان آران و بیدگل

شهرستان آران وبیدگل با مساحت 3/6051 کیلومتر مربع با جمعیتی حدود 90492هزار نفر ، با دو بخش مرکزی و کویرات ، چهار شهر آران وبیدگل ، نوش آباد ، ابوزید آباد و سفید شهر و سه دهستان و 12 روستا در شمالی ترین نقطه اصفهان واقع شده است .

این شهرستان از شمال به دریاچه نمک و استانهاتی سمنان و قم از غرب به شهرستان کاشان از جنوب به نطنز و از شرق به اردستان محدود و از طریق دو جاده اصلی به کاشان و شبکه راههای اصلی کشور مرتبط می شود .

آب و هوای این منطقه گرم و خشک با تابستانهای گرم و زمستانهای سرد و خشک بوده و حداکثر دمای هوا در تابستان به 40 درجه سانتیگراد و حداقل برودت در زمستان به 7 درجه سانتیگراد می رسد .

به لحاظ کویری بودن منطقه ، 2000 کیلومتر مربع ( 31% مساحت شهرستان ) را تپه های شنی فرگرفته که در اصطلاح محلی به آن " بند ریگ" می گویند .

کشاورزی آران وبیدگل به رغم شرایط نامناسب خاک و کمبود آب ، اما با سختکوشی مردمان این دیار ، امروز این شهرستان با دارا بودن یکهزار هکتار کشت پسته و 2200 هکتار کشت گندم و 1200 هکتار کشت پنبه و 120 هکتار کشت دانه های روغنی جایگاه قابل توجهی در خودکفایی میهن اسلامی دارد .

علاوه بر کشت شغل کشاورزی و دامپروری ، قالی آران وبیدگل از شهرت جهانی برخوردار و بر اساس سرشماری اخیر تعداد دارهای قالی شهرستان بیش از 13 هزار دستگاه می باشد که نمونه ای است از ذوق هنری کویر نشینان .

آنچه درباره پیشینه آران وبیدگل میتوان گفت این است که پس از ویرانی شهر باستانی سیلک ( که تمدن 7 هزار ساله دارد ) در اثر حوادث و تحولات گوناگون ، آبادیهای کوچک و بزرگی بصورت قلعه و حصار پدید آمد و منطقه وسیعی بنام چهل حصاران شهرت یافت .

گفته می شود اصل واژه « آران » از « آرین »  نام دیگر قوم آریا  به معنای جایگاه مقدس ، مکان گرمسیر و بیدگل تغییر یافته بی بی گل ، ویگل و بی گل می باشد .

زبان مردم این شهرستان فارسی رایج اما دارای لهجه های متفاوتی است و زبان محلی آران وبیدگل در زمره زبانهای پهلوی قدیم به شمار می رود .

درباره دین و آیینی که مردم آران وبیدگل تا زمان ظهور مکتب اسلام اطلاع چندانی در دسترس نیست اما قرائنی همچون آثار باقی مانده از آتشکده نیاسر و . . . در اطراف کاشان می تواند دلیلی بر زرتشتی بودن آیین منطقه باشد اما آنچه مسلم است با طلوع خورشید اسلام ساکنان این منطقه از جمله اولین مناطق مرکزی بودند که به اسلام گرویدند و به خاندان رسالت و امامت عشق ورزیده اند .

قرار گرفتن آران وبیدگل در میان شهرهای مذهبی ری ، قم و کاشان و نیز مهاجرت و اقامت سادات و علویان از حجاز و عراق به این مراکز و و جود بقاع متبرک و زیارتگاهها  در این شهرستان از نشانه های آشکار گرایش به اسلام محمدی ، تشیع علوی و مذهب جعفری بوده است .

ساکنان کویر بطور عام و بویژه اهالی آران وبیدگل مردمانی مهربان ، قانع ، مهمان نواز و مقاوم می باشند . حضور در زیارتگاهها و امامزاده ها ، زیارت اهل قبور و برپایی مجالس و محافل دینی از رسوم پسندیده مردم این منطقه است .

سابقه تشیع و ریشه های عمیق اعتقادی مردم و ارتباط قوی و استوار آنان با علما و رهبران دینی در حوزه علمیه قم ، از مهمترین عوامل زمینه ساز در ایجاد حرکتهای انقلابی بوده است .

با آغاز نهضت بزرگ 15 خرداد ، این منطقه نیز دوره های سخت مبارزه و مقاوت را سربلند و افتخار آمیز پشت سر گذاشت و از آن پس با جانبازیها و رشادتهای کم نظیر خود نقش مهمی ایفا نموده است به گونه ای که شمار بالای شهدا ، مفقودان و ایثارگران شهرستان موید حماسه آفرینی های مردم این سامان است .

وجود شخصیتهای بزرگ علمی فرهنگی و ادبی آران وبیدگل ، شاخصه مهم دیگری در بازیافت و پیشینه هویت فنی _ فرهنگی این شهرستان است .

برپایی حوزه های درسی ، تربیت و پرورش اندیشه های دینی و مراودت و معاشرت عالمان شهرستان با بزرگان عصر خود ، موجب فراهم شدن فضایی معنوی و بستری مناسب برای رشد و شکوفایی اندیشه و استعداد طالبان معرفت بوده است .

از بزرگان و معاریف علوم دینی در آران وبیدگل که آثار و تالیفات بسیاری نیز از خود بجا گذاشته اند می توان به ملا غلامرضا آرانی ، ملامحمد جعفر بیدگلی ، ملا محمد علی آرانی ، ملا احمد مجتهد بیدگلی ، آیت اله عاملی ، ملا محمد باقر بیدگلی ، ملا علی آرانی ، ملا محمود فاضل بیدگلی ، ملا محمد زمان نوش آبادی و ... اشاره نمود .

همچنین از سخنوران و نام آورانی همچون نگاهی آرانی ، فائض بیدگلی ، صباحی بیدگلی،ادیب بیضایی آرانی،وصاف بیدگلی ، دائی آرانی  ، داوری آرانی ، بزمی بیدگلی ، سرشار آرانی واصف بیدگلی ، فلاح آرانی و ... می توان نام برد که آثار و سروده های بسیاری از آنان باقی است 

اینک وجود آثار و ابنیه های تاریخی از جمله کاروانسرای تاریخی مرنجاب در کنار طبیعت بکر و ناشناخته کویر مرکزی ایران و دریاچه شگفت انگیز و سفید پوش نمک در آران وبیدگل و قلعه سیزان ، کرشاهی و شاه عباس ابوزیدآباد این خطه را میزبان هزاران گردشگر داخلی و خارجی نموده است .

این شهرستان دارای آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری فراوانی است که از جمله آنها می توان به : امامزاده محمد هلال ابن علی ( ع) ، امامزاده هادی (ع) ، امامزاده قاسم (ع) ،امامزاده محمد نوش آباد ، مسجد جامع قاضی ، مسجد نقشینه آب انبارها ، مسجد جامع نوش آباد ، حسینیه ها و بقاع متبرکه در این شهرستان را نام برد .

اگر چه امروز بهره وری از معادن نفت ، گاز ، نمک ، و مواد شیمیایی مختلف به عنوان ذخیره سرمایه های عظیم زیر زمینی ، افقی درخشان جهت حضور در عرصه صنعتی کشور را به انتضار نشسته ایم ، اما تلاش برای احیا و بازسازی این خطه که بر رونق صنعت توریسم نیز خواهد افزود ، امری اجتناب نا پذیر است .

در استعداد و پشتکار علمی و فرهنگی جوانان آران وبیدگل همین بس که علامه دهخدا در لغت نامه " ضریب بالای هوشی " را از ویژگی های مردم این منطقه ذکر کرده است .

حساسیت لازم به مقوله حیاتی آموزش و علم از دیرباز در روحیه ساکنان این خطه وجود داشته است بطوری که در یک مقطع تاریخی در آران 8 مکتب خانه  و در بیدگل 3 مکتب خانه عهده دار در امر تعلیم و آموزش بوده است .

آمار قبولی دانش آموزان آران وبیدگل در مسابقات استانی با کسب مقام های علمی و آموزشی در سطح کشور از نشانه های توجه به این مهم است .

توضیح:نقطه ای که روی نقشه با عنوان چاه سگن نوشته شده ، چاه دست کن یعنی چاهی که با دست کنده شده صحیح است . (باتشکر از آقای عباس جندقیان برای ذکر این مورد.)

منبع:

http://ab.isfpnu.ac.ir/Default.aspx?tabid=2028

سایت پیام نور آران و بیدگل