حسینیه توده (توی ده) بیدگل

حسینیه توده (توی ده) بیدگل

حسینیه توده (توی ده) بیدگل

حسینیه توده (توی ده) بیدگل یکی از حسینیه های تاریخی شهرستان آران و بیدگل به شمار میرود که قدمت آن به دوران قاجاریه باز می گردد و در محله توی ده بیدگل واقع است. حسینیه توده بیدگل در فهرست آثار ملی به شماره 14933 در تاریخ 16/12/1384 به ثبت رسیده است.

حسینیه  توده (توی ده) با زیر بنایی به مساحت 300 متر مربع ساخته شده است. حسینیه توده یا توی ده در سمت شمالی میدان سنگ توده (توی ده) واقع می باشد و هم اکنون در ایام سوگواری ماه محرم مورد استفاده قرار میگیرد. معماری و ساخت بنا در دوره های متعدد در میدان توده (توی ده) استمرار داشته است. این بنا دارای گنبد خانه ای در میدان و فضا های گوشواره در اطراف آن می باشد. این بنا دارای پلان بسیار ساده بوده و زیبایی خاص به خود را دارد و در ساخت آن از خشت و آجر استفاده شده است. گند آن هم در ادوار مختلف تخریف و دوباره باز سازی شده است.
در گذشته حسینیه توده (توی ده) دارای حیاط کوچکی در ضلع جنوبی خود بوده است که توسط اهالی محله تخریب گردیده است. تعویض کلیه باز شو ها قدیمی با بازشو های آهنی هم از دیگر دخل و تصرفات مشهود در بنا است.

نشانی: شهرستان آران و بیدگل، محله توده، میدان سنگ (میدان توده)

حسینیه خانقاه بیدگل (درب مختص آباد)

حسینیه خانقاه بیدگل (درب مختص آباد)

حسینیه خانقاه بیدگل در جهت شرقی مسجد نقشینه و در مسیر گذر تاریخی بیدگل قرار دارد و در زمان صفویه، حاج «حسین دوست»، پایه‌گذار صوفیه در این مکان بوده است و عنوان خانقاه نیز به‌همبن دوره بر می‌گردد و سپس به حسینیه خانقاه معروف شده است و در زمان حال مرکز هیئت سقایی علی اکبری بیدگل است.
هیئت سقایی یکی از قدیمی‌ترین دسته‌های مذهبی در آران و بیدگل است که علی‌رغم تغییر شکل تمامی هیئت بعد از انقلاب، هنوز رسم و شیوه قدیمی و سنتی خود را حفظ کرده‌ است.
وجود جام آبی به سال 1161 و توغ به سال 1095 هجری قمری و اشیای ارزشمند بسیاری که همه متعلق به این هیئت و دارای وقف‌نامه است، گواه این قدمت است.
منبر چوبی معرق‌کاری بزرگ حسینیه خانقاه با دو دیرک در طرفین پله‌ها و تزئینات آیه الکرسی در حاشیه دیواره اطراف پله‌ها و صلوات کبیره دارای 10 پله است که در جلوی آن شرح وقف‌نامه آن حکاکی شده است.
واقف منبر ، استاد «علی رضا بن حسنعلی» بوده و هم دوره با منبر حسینیه دربریگ بیدگل در تاریخ 1237 هجری قمری به خط سید «مرتضی طباطبایی بیدگلی» است.
این منبر اخیرا با کوشش و حمایت مهندس «حسنی مقدم» ، مدیریت حفاظت و احیای اداره میراث فرهنگی کاشان و «محسنی تبار» مسئول اداره دکر شده مرمت و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
از جمله آثار دیگر می‌توان به وسایل تعزیه‌خوانی و پوش مذهبی با وقف نامه متعلق به سال 1322 هجری قمری و به خط «حسین بن عبدالباقی طباطبایی بیدگلی» اشاره کرد که هنوز در ایام محرم، سایه‌گستر عزاداران هیئت سقایی علی اکبری است.
مشهور است که در زمان مرحوم استاد «فرج الله واصف بیدگلی» ( 1323 ه.ق ) که شاعری با اخلاص، فرزانه و مادام العمر بابا و سرپرست هیئت بوده ، به سقایی تغییر نام داده شده است.
از نکات جالب توجه، قدمت قریب به صد ساله برپایی مراسم روضه‌خوانی هر هفته، شب جمعه‌ها در این حسینیه است که توسط خاندان روحانی در این مکان برگزار می‌شود.
در سمت شرقی فضای درونی حسینیه خانقاه، فضای کوچکی وجود دارد که هیچ‌گونه بازشوی نداشته و تنها راه دسترسی به آن‌، حفره‌ای است که از فضایی دالانی شکل به آن راه می‌یابد.
بنا بر‌گفته و استناد مردم محلی، در گذشته در درون حسینیه خانقاه، اتاقکی وجود داشته و راه آن نیز باز بوده است، بنابراین مراحل خاک‌برداری و خالی کردن اتاقک‌، انجام شده است که از آن‌جا مقدار زیادی سفال شکسته، چراغ پیه‌سوز، ناودانی‌ سفالی‌، مصالح ساختمانی مربوط به تخریب گنبد حسینیه در زمانی نامعلوم ( احتمالا قاجار ) و بالاخره چهار اسکلت انسانی ( مونث ) که در کنار یکدیگر بر روی کف بقعه از پشت خوابانده شده بودند کشف شد.
دور تا دور فضای به‌دست آمده با مساحت حدود 12 متر مربع و ستونی کوتاه و ضخیم در میان، با آجرهای ختایی و سفال‌های پیدا شده از آن به‌گفته کارشناسان میراث فرهنگی مربوط به‌دوره ایلخانی است.
با توجه به این که حسینیه خانقاه درب مختص آباد دارای سبک ساختمانی صفوی – قاجاری است و این که بنا و ساخت آن بعد از بقعه چهل دختران ( اختران ) است، پس می‌توان اتاقک موسوم به چهل دختران را به‌دوران قبل از صفوی نسبت داد.
با هجرت خاندان طباطبایی و در رأس آن‌ها سید «محمد تقی طباطبایی» در اواخر قرن دهم هجری قمری از زواره به بیدگل و احترام و التزام به آن‌ها، قسمت جنوبی این محله برای اسکان آن‌ها انتخاب شد.
در زمان حاج «میرزا معصوم»، بناها و آثار فراوانی احداث شد و یا در دست مرمت و بازسازی قرار گرفت.
مجموعه بزرگ طباطبایی، شامل مجموعه خانه طباطبایی، بازارچه، مهمان‌خانه میرزا معصوم، آب انبار میرزا معصوم (حاج آقا شهاب)، مسجد ملا محمود و حمام رئیسه با سازماندهی معماری، ارتباطی و کاربردی جالب توجه است.

آدرس حسنیه خانقاه بیدگل (درب مختص آباد): شهر آران و بیدگل، میدان امام خمینی، کوی درب مختص آباد، کوچه نقشینه.

معرفی آران و بیدگل

معرفی آران و بیدگل

مختصات جغرافیایی:
موقعیت: شمال اصفهان
بخش: مرکزی،کویرات
شهر: آران و بیدگل، نوش آباد، ابوزیدآباد، سفیدشهر
فاصله از اصفهان: 194 کیلومتر
آب و هوا: کویری
قدمت: پیش از مهاجرت اقوام آریایی
---------------------------------------
جاذبه های طبیعی و گردشگری (اکوتوریسم):
- حاشیه دریاچه نمک
- مسابقات شترسورای
- پارک طبیعی حاشیه دریاچه نمک
- اجتماع پرندگان مهاجر در پاییز هر سال (در فاصله 50 کیلومتری شمال شهر آران و بیدگل)
- قنات و آبگیر حاشیه دریاچه نمک
- مسابقات رالی (اتومبیل رانی) بر روی دریاچه نمک
- دشت کویر و نوار بند ریگ در شمال شهر آران و بیدگل
---------------------------------------
آثار تاریخی و معماری:
- مسجد توی ده بیدگل
- مسجد جامع نقشینه بیدگل
- مسجد جامع قاضی
- آب انبار آقا شهاب  
- آب انبار سرکوچه یچخال
- بقاع متبرکه امامزاده محمد، امامزاده هادی
- حمام رختشویخانه خواجه
- شاهزاده محمد نوش آباد، بی بی زینب یزدل
- کاروانسرای تاریخی مرنجاب
- حمام تاریخی حاج محمد
- مسجد جامع نوش آباد
- شهر زیر زمینی اویی
- کاروانسرای شاه عباس
- قلعه¬های سیزان و کرشاهی (دومین بنای خشت و گلی بعد از ارگ بم دوره مغول)
- مسجد جامع روستای محمد آباد کویر (بنای دوره ساسانی که بعدها به مسجد تبدیل شد)
و...
----------------------------------------
صنایع دستی و هنری:
فرش بافی
----------------------------------------
سوغات:
فرش
----------------------------------------
محل اقامتی:
---؟!! ...

...

 

فهرست ابنیه واماکن تاریخی ثبت شده آران و بیدگل در فهرست آثار ملی

فهرست ابنیه واماکن تاریخی ثبت شده آران و بیدگل در فهرست آثار ملی

ردیف	نام اثر	آدرس	شماره ثبت	تاریخ ثبت	ملاحظات
1	مسجد جامع نوش آباد	شهر نوش آباد	2015	19/2/77	سلجوقی - قاجاری
2	امامزاده هلال بن علی (ع )	شهرآران وبیدگل	2094	27/5/77	ایلخانی –  قاجاری
3	مسجد نقشینه بیدگل	شهرآران وبیدگل	2091	27/5/77	سلجوقی - قاجاری
4	خانه مرحوم آیت الله ملامحمد حسین دربندی وفتحعلی خان صدر آرانی	شهرآران وبیدگل	2113	18/6/77	صفوی
5	مجموعه قاضی آران	شهرآران وبیدگل	2225	3/12/77	سلجوقی
6	کاروانسرای شاه عباسی ابوزید آباد	شهرابوزیدآباد	2371	23/5/78	صفوی
7	مسجد جامع روستای محمد آباد کویر	روستای محمدآباد ( بخش مرکزی)	3622	15/12/79	ایلخانی
8	بنای تاریخی شاهسوسا	2کیلومتری جاده قدیم کاشان - آران وبیدگل	3623	15/12/79	سلجوقی
9	آب انبارمرکزی نوش آباد	شهرنوش آباد	3624	15/12/79	قاجاری
10	امامزاده هادی (ع) بیدگل	شهرآران وبیدگل	3625	15/12/79	سلجوقی - قاجاری
11	مسجد بازار	شهرآران وبیدگل	4186	10/7/80	سلجوقی- صفوی-  قاجار
12	مسجد شیخ عبدالصمد	شهرآران وبیدگل	4187	10/7/80	صفوی - قاجاری
13	قلعه خشتی نوش آباد	شهرآران وبیدگل	6145	7/7/81	سلجوقی
14	محوطه تاریخی دشت مختارآباد	4کیلومتری جنوب شرقی شهرک صنعتی	6540	7/7/81
15	مسجد بابا حاجی	شهر آران وبیدگل	6541	7/7/81	صفوی- قاجاری
16	امامزاده علی اکبر(ع )	شهر آران وبیدگل	7671	17/12/81	صفوی- قاجاری
17	بقعه فیض آباد کویر	15 کیلومتری شمال آران وبیدگل	7670	17/12/81	قاجاری
18	مسجد ملاعلی آران	شهرآران وبیدگل	9013	10/3/82	قاجار
19	بقعه هفت امامزاده (ع) بیدگل	شهرآران وبیدگل	9014	10/3/82	قاجار
20	زیارتگاه  شاهزاده محمد (ع)	شهرنوش آباد	9015	10/3/82/	ایلخانی تا قاجاری
21	مسجد علی بیدگل	شهر آران وبیدگل	9016	10/3/82	ایلخانی تا قاجاری
22	مسجد وآب انبارمدرسه  بیدگل	شهر آران وبیدگل	9017	10/3/82	ایلخانی تا اواخر مغول
23	پل ساق آباد	یک کیلومتری شمال شرقی نوش آباد	9018	10/3/82	قاجاری
24	آب انبارچاله سی نوش آباد	شهرنوش آباد جنب مسجد جامع	9019	10/3/82	قاجاری
25	خانه امینی	روستای علی آباد ( بخش مرکزی )	9026	10/3/82	قاجاری
26	کاروانسرای حسین آباد	روستای حسین آباد ( بخش کویرات )	10247	23/6/82	قاجاری
27	قلعه های  شجاع آباد	سرراه آسفالت فیض آباد کویر	10257	1/7/82	قاجاری
28	آب انبار سرکوچه یخچال	شهر آران وبیدگل	11590	24/12/83	قاجاری
29	بازار سرگنگه	شهرآران وبیدگل	12105	30/4/84	صفوی
30	تپه کهریز	شهرستان آران وبیدگل- 6کیلومتری شرق مشکان	12237	30/4/84