امامزاده علی اکبر(ع)بیدگل

امامزاده علی اکبر(ع)بیدگل

امامزاده علی اکبر(ع)بیدگل

نسب این امامزاده بزرگوار طبق اسناد موجود و نظر بزرگان محل به حضرت امام سجاد (ع) می رسد. این مطلب در تأیید مرکز کتابخانه حضرت آیت الله مرعشی نجفی در قم چنین آمده است:

"این امامزاده واجب التعظیم چنانچه در تذکرة حضرت شاهزاده علی اکبر آمده، مورد تأیید می باشد و از نوادگان حضرت امام زین العابدین علیه السلام می باشد."

معرفی معماری دستکن زیر زمینی نوش آباد-هفته نامه تعطیلات نو

معرفی معماری دستکن زیر زمینی نوش آباد-هفته نامه تعطیلات نو-شماره53-صفحه 6و 7

در این هفته نامه به معرفی این شهر زیرزمینی پرداخته شده است و به چگونگی زندگی مردم از همه جهات به آن پرداخته شده است.

توضیح مختصری از شهر زیرزمینی نوش آباد:شهر زیر زمینی(اویی)که در زیر بافت شهر نوش آباد بصورت دست کن ایجاد شده و چندین هزار متر وسعت دارد از عمق 4متری تا عمق 18متری زمین فضاهای متعددی از جمله اطاق راهرو و چاههاو کانالهای زیادی برای در امان ماندن از دست اشرار کنده شده است.این معماری بی نظیر با این شکل ساختاری در جهان منحصر به فرد بوده و تاکنون با توجه به آثار به دست آمده در کاوش های باستان شناسی قدمت آن به قبل از اسلام بر می گردد که در دوره های مختلف تاریخی کاربرد نظامی و دفاعی  داشته است.این مجموعه به لحاظ سیستم دفاعی و پناهگاهی آن تا سال 1381 هیچ اطلاعات مستندی از آن در دست نبود و به دخمه های اسرار آمیز شهرت داشت. راههای ورود به داخل این مجموعه از طرق مختلف و به شکل مخفی در منازل یا داخل قلعه خشتی در مجاور شهر و یا محلهای پر جمعیت و داخل کانالهای  پایاب هایی که از زیر خانه ها و برای گذرآب قنوات ایجاد شده،چاههای داخل مساجد و باغها و بازارهاو هر جایی که در زمان حمله دشمن امکان دسترسی سریع و فرار ساکنین را فراهم می نموده ،ایجاد شده است.

برای دانلود صفحات مربوط به شهر زیرزمینی اویی نوش آباد
(اینجا کلیک کنید)

جزیره سرگردان،آران و بیدگل

جزیره سرگردان،آران و بیدگل

جزیره سرگردان

جزیره سرگردان تپه ای است که در دریاچه نمک آران و بیدگل قرار دارد. برای رسیدن به این جزیره که در نزدیکی ساحل جنوبی دریاچه خشک نمک قرار دارد باید مسیر کاشان به آران و بیدگل را طی کرد و سپس وارد جاده خاکی مرنجاب شد. پس از طی مسافتی در حدود 35 کیلومتر وارد دریاچه شد و سپس با طی مسافتی در حدود 15 کیلومتر در داخل دریاچه به جزیره سرگردان رسید. این جزیره که بلندترین نقطه آن در حدود 808 متر بالاتر از سطح دریای آزاد است از سنگهای متخلخل آتشفشانی تشکیل شده است و عاری از هرگونه پوشش گیاهی است. مناظر دریاچه نمک از فراز این جزیره آنچنان بدیع و زیباست که هر بیننده ای را مجذوب خود می نماید.

اتلاق نام سرگردان به این خاطر است که هنگامی که از فاصله دور به این جزیره نگاه می کنید دو انتهای جزیره در افق محو می شوند و منظره ای مانند کشتی سرگردانی در دریای بیکران کویر پدید می اورند.

محو شدن دو انتها به علت گرمای شدید منطقه و در نتیجه آن خطای دید و شکست نور است. پیشینیان معتقد بودند که این جزیره دایما در حال حرکت است و از جایی به جای دیگر نقل مکان می کند.

در دو انتهای جزیره دو چاه قرار دارد که برای لرزه نگاری زلزله تعبیه شده و دستگاههای لرزه نگار در آن نصب شده است.

نکات ایمنی سفر
در صورتی که قصد سفر به این منطقه را دارید تنها سفر نکنید . مجهز به قطب نما و جی پی اس باشید . بدون داشتن راهنما وارد دریاچه نمک نشوید. با وسیله نقلیه خیلی به جزیره نزدیک نشوید زیرا زمینهای اطراف آن باتلاقی است (فاصله ای در حدود 200 متر مناسب است ). در زمان رانندگی در دریاچه نمک حتما از عینک های آفتابی استفاده کنید تا آسیبی به چشمان شما وارد نشود. آب کافی همراه داشته باشید .
منبع: اینجا

قلعه کرشاهی ابوزیدآباد

قلعه کرشاهی

قلعه کرشاهای در موقعیت جغرافیایی 55/33 درجه شمالی و 06/52 درجه شرقی، واقع در جنوب کویر بندریگ، شمال شهر ابوزیدآباد و در نزدیکی ارتفاعات کوه یخاب قرار دارد.

قلعه کرشاهی

این قلعه از خشت و گل ساخته شده است و هم اکنون از آثار بر جای مانده از زمان قاجار است. این قلعه یکی از قلعه های مهم سردار حسیم کاشی یکی از راهزنان و یاغیان دوره رضا خان بوده و هنوز آثار گلوله های توپ در نبرد نیروهای دولتی و نیروهای سردار حسین کاشی در این قلعه بر جای مانده است.

*برای وضوح بهتر عکس های قلعه کرشاهی بر روی عکس آن کلیک کنید

راه های ورود به منطقه :

مسیر آران و بیدگل به قلعه مرنجاب به سمت سفیدآب پس از عبور از تپه ماهورها به یک بستر رودخانه میرسید که در صورت ورود به آن و گذر از حاشیه غربی کوه های یخاب به این قلعه میرسید.

مسیر محیط بانی سفیدآب به قله کرشاهی است.

دو مسیر اخیر فقط با خودروهای suv قابل تردد است.

موقعیت دقیق جغرافیایی جغرافیایی قلعه بر روی GPS :

منبع مطالب: اینجا

محوطه باستانی ویگل،آران و بیدگل

ویگل،پایه آتشکده از دوره ساسانی؛عکس از آقای حسین بیدگلی

محوطه باستانی ویگل آران و بیدگل

ویگل

ویگل یکی از مکان های باستانی کاوش شده توسط باستان شناسان است که می تواند به عنوان یک سایت باستانی به ایران و جهانیان معرفی شده و تاریخ و فرهنگ کهن مردم این سامان را مورد شناسایی دقیق و مستند قرار دهد. این محوطه باستانی در زمان حاضر به لحاظ توپوگرافی مرکب از تپه ماهورهایی است که سطح آنرا درختجه های تاغ و گز که در برخی قسمتها از تراکم زیادی برخوردارند، پوشانده است. در منتهی الیه شرقی و غربی این محوطه دو قلعه به فاصله حدود   600 متر وجود دارد که بقایای معماری آنها با وجود تخریب های عمدی چند دهه گذشته همچنان پا برجاست. بین دو قلعه،گسترش رو به سمت جنوب، بقایای یک شهر بزرگ اسلامی متعلق به قرون اولیه تا قرون میانی اسلامی را نشان می دهد. در مرحله اول بررسی محوطه ویگل آثاری دال بر وجود استقرار دوره ایلامی نیز از آن بدست آمد که حاکی از قدمت دیرین آن است و سابقه تاریخی آن را تا هزاره دوم پیش از میلاد به عقب می برد. در این محوطه آثار معماری قابل توجهی شامل بقایای بافت های مسکونی و منازل به صورت منفرد وجود دارد که نشان دهنده غنای آن است. محوطه باستانی ویگل از قابلیت بسیار بالایی برای بررسی، پژوهش‌ و کاوش‌های باستان شناسی برخوردار است. کاوش های انجام شده  کنونی در ویگل، نشان می دهد که وسعت این منطقه نزدیک به 100 هکتار می باشد.محور ساختمان‌سازی در این منطقه از شمال غرب به جنوب شرق است. داده‌های بدست آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی، وجود یک آتشگاه ساسانی در بخشی از این محوطه را به اثبات رسانید. در حال حاضر بخش فوقانی این آتشدان موجود نیست اما پایه آن، منقوش به طرح‌های زیبای گچ‌بری کاملاً سالم باقی مانده است این کشف بی نظیر نخستین مورد در ایران مرکزی است که یک بنای مذهبی ساسانی کاملاً متفاوت با نمونه‌های قبلی بدست آمده ، چرا که مصالح این بنا از گل و چینه تشکیل شده در حالی که مصالح معماری بسیاری از آثار مذهبی مشابه، مانند آتشکده‌های نیاسر و نطنز در همین محدوده، از لاشه خشت تشکیل شده است،پایه نگاه دارنده آتش همانند یک نخل وارانه است که دارای 38 پرده بوده و ساختار مغز آن را قلوه سنگ و ساروج تشکیل می‌دهد و بسیار محکم است و یک روکش بدنه دارد، این آتشگاه دارای چهار ورودی است که بالای این ورودی‌ها با رنگ قرمز اخروی تزئین شده است­ و با توجه به اینکه این شهر به دو  قسمت شرقی و غربی تقسیم شده و  آتشکده یافت شده در قسمت شرقی است، امکان وجود آتشکده ایی در قسمت غربی نیز می باشد زیرا رنگ قرمز در بخشی از شهر غربی نیز مشاهده می­شود، این آتشگاه و منطقه می‌تواند اطلاعات جدیدی از آیین زرتشت بدست بدهد. در این منطقه تاریخی نزدیک­ به پنج هزار قطعه سفال ­یافت شده که در آنها تنوع تاریخی بسیاری دیده می‌شود. از دیگر مکشوفات ارزشمند در این منطقه، کشف دو حلقه چــاه آب متعلق به آن دوران می باشد که درپوش یکی از این چاه‌ها به سبک منحصر به فردی ساخته شده، چرا که به­جای استفاده از گوم‌های سفالی دیواره‌های چاه را سوزانده اند که این ابتکار، خاک را همچون سفال مقاوم کرده است. در این منطقه تراکم خانه‌ وجود داشته و برخی از حرفه‌ها نیز در این منطقه انجام می‌شده، و مهمتر آنکه کارگاهی در ارتباط با ذوب فلز نیز در این شهر مشهود شده است. شایان ذکر است این محوطه در طی دو دهه گذشته مورد دستبرد حفارانو قاچاق چیان اشیاء عتیقه قرار گرفته و به کرات در آن تخریب هایی صورت پذیرفته و حفاظت از آن با ابعاد وسیع تر ضروری است.

ویگل،عکس از آقای عباس رسولزاده

ویگل،عکس از آقای عباس رسولزاده

یکی از نقاط قابل توجه کنونی کشورها حول محور گردشگری و توریسم احداث سایت موزه ها یا پارک موزه ها می باشد که نتیجه کار باستان شناسان در محوطه های باستانی و حفظ مرمت محل های حفاری به صورت روباز جهت بازدید عموم است که بدین ترتیب بازدید کننده می تواند نتایج حفار ی را از نزدیک ببیند. در این رویکرد ضمن حفاظت از محوطه به معرفی هرچه بهتر آن منجرمی گردد. برای مثال می توان از محل هایی مثل تپه هگمتانه (همدان )، تپه شوش ( خوزستان )، و تخت سلیمان (آذربایجان غربی ) نام برد که یک سایت باستانی حاصل از فرایند کاوش باستانشناسی را در معرض دید قرار می دهند. با توجه به این که محوطه باستانی ویگل از پتانسیل بسیار بالایی در این زمینه برخوردار است، در صورت انجام کاوشهای باستان شناسی پر دامنه در آن و حمایت مسولین می توان از آنجا به عنوان یکی از سایت موزه های مهم بهره برداری کرد.

توضیح:در تدوین این مقاله ازمصاحبه های دکتر محسن جاوری، استاد محترم باستان شناسی، استفاده شده است.

برای وضوح بهتر تصایر بر روی آنها کلیک کنید

منبع مطلب: وبلاگ فرهنگ(آقای مسعود فرزانگان بیدگلی)

کاروانسرای شاه عباسی ابوزیدآباد

کاروانسرای شاه عباسی پیکی گرانبها حامل میراث دیرینه و ناگفته های چند صد ساله اجداد تاریخ شهر کویری ابوزیدآباد از توابع شهرستان آران و بیدگل است

در گستره فلات ایران زمین، استان اصفهان به تنهایی فصلی زرین از کتاب فرهنگ، ادب و هنر ایرانی است و به حق از هزاران سال پیش با آموزه های ادیان الهی عجین شده است.

در این میان منطقه ابوزید آباد واقع در شمال این استان به مرکزیت این شهر و با مجموعه ده روستا بر کناره بیابان های خاموش و پر رمز و راز ایران مرکزی، در40 کیلومتری شهرستان آران بیدگل گنجی پر بها را نه در پستوخانه ها و زیر خاک، بلکه در آستانه این شهر با سکوتی غریب نگهداری کرده است.

این گنجینه گرانسنگ، بنای کاروانسرای شاه عباسی با قدمت 400 ساله مربوط به دوران صفویه و شاه عباس است.

کاروانسرا از نوع کاروانسراهای مربع شکل با ورودی یک درب چوبی به ارتفاع 22 متر و جلوخان مشخص به طرف جنوب شرقی است.

هشتی ورودی کاروانسرا نیز جلوه خاصی به این بنا داده است و گذشت زمان خرابی هایی در آن ایجاد کرده بود که 55 سال پیش توسط 'حاج ماندعلی معمار' کاشانی مرمت شد.

این بنا دریک طبقه بنا شده و بخش شترخان و اصطبل ها از چهارگوشه محوطه وسط کاروانسرا که به شیوه زیبایی به هم دسترسی و ارتباط یافته اند.

ارتفاع دیوارهای این کاروانسرا به هشت متر می رسد و مساحت دو هزار و 200 متر و شامل 17 غرفه و سکو دارد.

کاروانسرا دارای هشت برج و بارو به عنوان حایل دیوار ها، چهار انبار یا اصطبل بزرگ و یک اتاق مهمانی برای نشیمن خان ها و روسای قبایل در گذشته و دو تنور است که در گذشته برای نانوایی و پخت و پز کاروانیان مورد استفاده قرار می گرفته است.

تا حدود 70 سال پیش رشته قنات روستای ' ریجن ' از این مکان عبور می کرده است.

یکی از ویژگی های شاخص این کاروانسرا وجود یک ساعت آجری در سمت چپ درب ورودی است که 55 سال قبل توسط یک شخص کاشانی ابداع شده است.

خطی در وسط این آجر به گونه ای طراحی شده است که در چهار فصل سال زمانی که سایه روی خط افتاد هنگام اذان ظهر را نمایش می دهد.

کاروانسرای شاه عباسی ابوزیدآباد درگذشته نه چندان دور به علت قرارداشتن برسه راه اصلی کاشان، یزد از یک طرف و آران و بیدگل و اصفهان از سوی دیگر دارای اهمیت بسیار زیادی بوده است.

این کاروانسرا در ابتدای ساخت برای کاروان‌ها و مرکب‌هایشان به عنوان مکان استراحت بوده و تا 60 سال گذشته شتربانان از یزد، اصفهان و شهرهای دیگر در این کاوانسرا اطراق می کردند.

در سال 1320 این کاروانسرا تحویل شرکت دخانیات شد و تا 45 سال به عنوان انبار تنباکو مورد استفاده قرار می گرفت.

همچنین در سال 1365 تحویل اداره اوقاف آران و بیدگل شد.

ابوزیدآباد که درگذشته مرکز دهستان کویرات بوده است یک مجموعه مرقومه خواجه وجود داشته که این کاروانسرا هم جز آن بوده است.

کاروانسرای شاه عباسی ابوزید آباد در ت‍‍اری‍خ‌ بیست و سوم م‍رد‌اد س‍‍ال‌ 1378ب‍ه‌ ش‍م‍‍اره‌ دو ‌ه‍ز‌ار و 371، در ف‍‍ه‍رس‍ت‌ ‌آث‍‍ار م‍ل‍‍ی‌ ک‍ش‍ور ث‍ب‍ت‌ شد.

همچنین تبدیل قسمتی از کاروانسرا به سفره خانه سنتی در سال جاری توانسته در معرفی این گنجینه غریب به عنوان یک مکان ارزشمند سیاحتی و گردشگری سنتی تاثیر بسزایی داشته باشد.

گزارش از: فاطمه رحمتی
منبع در اینجا

شهر زیر زمینی(اویی) نوش آباد؛بزرگترین شهر زیرزمینی جهان

شهر زیر زمینی(اویی) نوش آباد؛بزرگترین شهر زیرزمینی جهان

آنچه به نام شهر زیر زمینی معروف است در واقع ساختارهای متراکم، پیچیده و گسترده ای چون دالانهای باریک تودرتو و اتاقهایی با ابعاد کوچک است. مجموعه اویی در زیر بافت قدیم شهر شکل گرفته و تا سطح کنونی شهر نیز گسترده شده است. وسعت این شهر به دلیل ارتباط میان محلات و حفاظت از جان و مال مردم در مواقع ناامنی زیاد بوده و در دو سطح افقی و عمودی گسترش یافته است. این معماری دست کن در شهر نوش آباد با واژه " اویی " نامیده می شود.

غیر از ورودی اصلی ارتفاع تمام قسمتهای اویی به قد طبیعی یک انسان و بین 170 تا 180 سانتیمتر است. بر سطح دیوارها و در فواصل اندک، جای پیه سوز به چشم می خورد. در بعضی قسمتها نیز درون دیوار، سکو های کوتاهی جهت نشستن ایجاد شده است که در بعضی از اتاقها تبدیل به طاقچه جهت قرار دادن اشیاء می شود.

این معماری بی نظیر با این شکل ساختاری در جهان منحصر به فرد بوده و تاکنون با توجه به آثار به دست آمده در کاوش های باستان شناسی قدمت آن به قبل از اسلام بر می گردد که در دوره های مختلف تاریخی کاربرد نظامی و دفاعی  داشته است.این مجموعه به لحاظ سیستم دفاعی و پناهگاهی آن تا سال 1381 هیچ اطلاعات مستندی از آن در دست نبود و به دخمه های اسرار آمیز شهرت داشت. راههای ورود به داخل این مجموعه از طرق مختلف و به شکل مخفی در منازل یا داخل قلعه خشتی در مجاور شهر و یا محلهای پر جمعیت و داخل کانالهای  پایاب هایی که از زیر خانه ها و برای گذرآب قنوات ایجاد شده،چاههای داخل مساجد و باغها و بازارهاو هر جایی که در زمان حمله دشمن امکان دسترسی سریع و فرار ساکنین را فراهم می نموده ،ایجاد شده است.

در بعضی منازل قدیمی که در قسمت مطبخ خانه آن چاهی برای ورود به این فضاها حفر نموده و در دهانه چاه را با تنور به طرز ماهرانه ای پوشانده و انتهای تنور که در دهانه چاه قرار گرفته را با تابه گلی مسدود و روی تابه را خاکستر ریخته ودر مواقع اضطراری افراد از داخل تنور وارد شهر زیر زمینی شده و دوباره انتهای تنور را مسدود به شکلی که هیچ اثری از ورودی به اویی ها معلوم نمی شود.

در طول مسیر شهر زیر زمینی اطاقهایی به ابعاد مختلف برای اسکان موقت حفاری کرده اند.در بدنه اطاقها تعدادی تاقچه مشاهده می شود.هر اطاق 180سانتی متر ارتفاع دارد.افراد داخل اویی برای استراحت و در امان ماندن از دست دشمن تمهیدات زیادی را به کار بسته اند تا حتی در عمق18 متری زیر زمین هم مورد حمله دشمنان قرار نگیرند. اطاقها به شکل تو در تو و با راهروهای زاویه دار که دید مستقیم را با فضای بعدی از بین می برد،ساخته شده است.

در 20سانتی متری زیر سقف و به فاصله 1متر در تمام بدنه اطاقها حفره هایی برای قرار دادن چراغهای پیه سوز جهت تامین روشنایی فضاها تعبه گردیده است.چندین پیه سوز به دست آمده با قدمت 700سال حکایت از این ماجرا دارد.در زیر سقف راهرو ها و اتاقها آثار لبه تیز کلنگها به خوبی مشاهده می شود. به لحاظ سختی زمین منطقه ،این فرضیه را تقویت می کند که وسایلی که برای حفاری استفاده می کردند،سر آنها از جنس الماس باشد.

در بدنه دیوار اطاقها و در بعضی از آنها چاهکهایی مشاهده می شود که به سختی می توان وارد آن شد .که ارتفاع این چاهکها 3تا 5متر می باشد که راه ارتباطی به طبقات بعدی است.در دهانه هر چاهک تعدادی قلوه سنگ و یک تحته سنگ به اندازه دریچه چاهک قابل رویت است که در مواقع احساس خطر یا ورود هوای آلوده یا دود به طبقات با تخته سنگ دریچه را مسدود و یا اگر دشمن قصد ورود به فضاها را داشته با سنگها که حکم وسایل و ابراز دفاعی را می کرده بر سر مهاجمین می کوبیدند.راههای ورودی به طبقات بعدی طوری حفاری شده که هر کس قصد ورود به فضاها را دارد ناگزیر باید از پایین به بالا حرکت کند که قدرت دفاعی افراد مهاجم را به صفر می رساندواین ساختار دفاعی به گونه ای است که تسلط کافی را برای  مقابله با دشمن  فراهم می کند.هر فضا شامل چندین اطاق و راهرو و توالت می باشد که راهروی ورودی به این فضاها که برای پناه حداقل 10نفر می باشد و در وسط راهرو اصلی درست در قسمت پیچ راهرو،سکویی کنده شده که محل نشستن نگهبان می باشد.کار نگهبان کنترل خروج و ورود افراد و اعلام خطر و شناسایی دشمن می باشد .در زمانی که نگهبان در این قسمت قرار می گیرد دیگر افراد داخل مجموعه با خاطری آسوده به استراحت می پردازند تا اینکه اعلام خطری از سوی نگهبان داده شود.که باز در انتهای این مجموعه راهی از طریق چاهکی مخفی برای فرار به طبقات بعدی اندیشیده شده است.برای معطل نگه داشتن دشمن و ایجاد ترس و وحشت بر دل دشمنان تله های فیزیکی زیادی بر سر راهشان ایجاد می کردند از جمله اینکه در وسط اطاقها چاههای بسیار عمیقی وجود دارد که با تخته سنگی  که در وسط آن دستکهایی قرار دارد و روی آن را باخاک می پوشاندند  و به لحاظ تاریک بودن فضاو عدم دید کافی با قرار گرقتن دشمن روی تخته سنگ ،سنگ دوران شده و دشمن را به قعر چاه می فرستاده.یا اینکه راههای گریز زیادی را به صورت راهرو پیچ در پیچ ایجاد کرده که به محض ورود به آن وارد فضاهای تودرتو شده و دور خود دورزده دیگر مسیر اصلی به لحاظ همشکل بودن راهرو ها قابل تشخیص نمی باشدو دشمن را سرگردان می کردند.

با توجه به تو در تو بودن فضاها هیچ گونه مشکل تنفسی احساس نمی شود و این یکی از شگفتی های داخل این مجموعه می باشد.افراد تا زمانی داخل اویی ها می ماندند که از برقراری امنیت داخل شهر اطمینیان حاصل می کردند.هوای داخل از طریق چاهایی که به صورت غیر مستقیم به سطح زمین مرتبط بوده تامین می شود.خمره ایی که هم از داخل هم از بیرون لعاب داده شده و به صورت گلهای بر جسته و منقوش می باشد در داخل فضاها کشف شده نشان از آن دارد برای نگهداری روغن چراغ و یا آذوقه کاربرد داشته است.آب مصرفی و شرب ساکنین داخل شهر زیر زمینی توسط راههای مخفی که به پایابهای مرتبط به رشته قنات ها بوده و از زیر زمین می گذرد تامین می کردند.این فضاها نه تنها در سطح زیرین شهر گسترده شده تا حصار بیرون شهر و حتی شهر تاریخی و تالار نیاسر راه دارد.راههای مختلف دیگری به برون شهرنوش آباد از زیر زمین مشاهده شده که به چاههای داخل قلاع اطراف شهر مرتبط می باشد.

سیستم تهویه شهر زیر زمینی نوش آباد از طریق کانالهایی بوده که در طبقه اول و به سطح زمین ایجاد شده است .چاه های مرتبط طبقات، علاوه بر عملکرد عبور و مرور، باعث جریان یافتن هوا در طبقات پایین می شده است . این عمل در مورد چاههای قنات نیز مصداق دارد .

دسترسی به این فضاها ،به دلیل قرار گرفتن در زیر زمین از طریق یک چاه و کانال باریک و کوتاه میسر می گردد. موضوع تدافعی و پناهگاه بودن این نوع معماری که در دل زمین ایجاد شده تأثیر فراوانی بر چگونگی ارایه پلان معماری آن گذاشته است. بنابراین در خصوص ورودی، دسترسی به این فضاها نمی بایست به سهولت انجام بپذیرد.

روشنایی این فضاها بوسیله پیه سوز های سفالی بوده و روغن آنها احتمالا از دو عصار خانه تاریخی موجود در نوش آباد تهیه می شده است. در مواقع نا امنی و پناه گرفتن در زیر زمین آب مصرفی اهالی از پایابها و قناتها تامین می شده است. علاوه بر پایابها مسیر اویی ها بگونه ای بوده که در بعضی از قسمتها به قنات مرتبط می شده است .

تاریخ ایجاد و استفاده از این بناها به دوران ساسانی و اوایل اسلام می رسد که در دورانهای بعد یعنی سلجوقی تا صفویه و حتی قاجار مورد استفاده بوده است .

این مجموعه ارزشمند به شماره 15816 و به سال 1385 ثبت در فهرست آثار ارزشمند ملی گردیده است.

کاروانسرای مرنجاب آران و بیدگل

کاروانسرای مرنجاب، بنایی در قلب کویر

کاروانسرای مرنجاب، بنایی در قلب کویر
کاروانسرای مرنجاب، در کنار دریاچه نمک در قلب کویر ساخته شده است. درباره دلیل ساخت این قلعه و کاروانسرا در کنار دریاچه نمک، نقل است که شاه عباس با وجود ایجاد کاروانسرا و قلعه های متعدد در سراسر کشور، در این منطقه تأسیسات دفاعی تعبیه نکرده بود، چون تا آن زمان دشمنان به خاطر دریاچه نمک و گستره کویر، از این سوی به پایتخت هجوم نبرده بودند.

نام کاروانسرا بر اساس نام منطقه که به کویر مرنجاب شهرت دارد گذاشته شده است. مرنجاب از شرق به دشت کویر و از جنوب شرقی به دو کوه یخاب و کوه لطیف منتهی می شود. شور نبودن آب قنات کاروانسرای مرنجاب همه ساله بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را به سوی خود می کشاند. قلعه مرنجاب، کاروانسرایی است در کویر که در مسیر راه ابریشم قرار دارد و در گذشته کاروانها برای سفر به خراسان، اصفهان، ری و بالعکس از این مسیر می گذشتند و از آب قنات نزدیک این قلعه سیراب می شدند.
حمله ازبک ها و افغان ها از طریق دریاچه نمک به کاشان که تا اصفهان پیش رفتند، شاه عباس را به صرافت انداخت تا در سال ۱۰۱۲ قمری سریعا یک پایگاه نظامی در این منطقه ایجاد کند و جلوی تهدید را بگیرد.
بالای کاروانسرا به شکل سنگرهای دیدبانی است و ذکر شده که همیشه ۵۰۰ پاسدار مسلح در قلعه حضور داشتند و امنیت عبور کالا از چین به اروپا و بر عکس را در این منطقه تأمین می کردند. قنات کنار کاروانسرا که برکه بزرگی به وجود آورده است، آب شیرین دارد و این در کویر نمک و شوره زار یک معجزه است، معجزه ای بی مانند که رازش هنوز فاش نشده است.کاروانسرای مرنجاب در ارتفاع ۸۱۰ متری از سطح دریای آزاد و در حاشیه جنوبی دریاچه قم واقع شده است.
وضعیت اقلیمی
کاروانسرای مرنجاب در مرنجاب از دهستان های شهرستان آران و بیدگل واقع شده است. در منطقه کویری آران و بیدگل، باد مثل هر منطقه کویری دیگر، یک عامل تعیین کننده اقلیمی است. باد، هم در شکل دهی به وضعیت طبیعی کویر و هم در شیوه زندگی انسان بیابان نشین تأثیر تعیین کننده دارد. بادهای نامطلوب بزرگترین آفت کویر و باد مطلوب، نسیمی از بهشت است که کویر تفتیده را شاداب و با طراوت می کند. متأسفانه در این منطقه جز دو باد شهریاری و باد شمال، سایر بادها چون باد خراسان، باد قبله، باد طوفان، باد سیاه و بویژه باد لوار از بادهای نامطلوب محسوب می شوند.
در منطقه آران و بیدگل همه چیز شکل و نمود کویری دارد و هر پدیده ای، طبیعی یا انسانی، آیینه کویر است.
چگونه به مرنجاب برویم؟
جاده آران و بیدگل به مرنجاب و دستکن یکی از راههای ارتباطی است که اصفهان را به شهرهای کاشان، یزد، مشهد و تهران متصل می ساخته است. در زمان صفویه مسیر اصفهان(پایتخت) و مشهد اهمیت خاصی داشته است.
مسیر مرنجاب، اصفهان را از طریق کاشان به جاده سنگفرش اصفهان مشهد متصل می کرده است. این مسیر از گرمسار به طرف پایین منحرف شده و تا سیاهکوه ادامه می یابد و به جاده دستکن متصل می شود. دستکن در ادامه مسیر مرنجاب، محل انشعاب جاده ای بوده که کاشان را به گرمسار و ورامین مرتبط می ساخته و شاخه ای به طرف اردستان و شاخه ای به جانب یزد ادامه می یافته است. مجموعه این مسیرها به عنوان جاده های فرعی برای اتصال به جاده ابریشم در بخشی که دامغان را به ری متصل می کرد، عمل می کرده است.
مجموعه تمامی زیباییهای این جاده، قلعه مرنجاب و قنات آب شیرین حوالی قلعه باعث شده است که همه ساله بر تعداد مشتاقان دیدار این منطقه افزوده شود. همچنین به علت نزدیک بودن این کاروانسرا به شهرستان آران و بید گل بازدید کنندگان بسیاری در سال از آن دیدن می کنند. کاروانسراهای مرنجاب،قصر بهرام، ده نمک، سرخه و چندین کاروانسرای دیگر در این مسیر است. کاروانسرای مرنجاب و قصر بهرام در راه سیاه کوه و جاده کویرنمک قرار دارد.
نام کاروانسرا بر اساس نام منطقه که به کویر مرنجاب شهرت دارد گذاشته شده است. مرنجاب از شرق به دشت کویر و از جنوب شرقی به دو کوه یخاب و کوه لطیف منتهی می شود. کاروانسرای مرنجاب میزبان دوست داران تاریخ و طبیعت است که به آن جا می آیند تا در سکوتی وصف ناشدنی به گردش در کویر مرنجاب بپردازند و چند ساعتی را به دور از زندگی شهری سپری و به تاریخ سفر کنند. اما به جز آنها گروه دیگری نیز هستند که به این کاروانسرا سفر می کنند. دوست داران آسمان که از آلودگی نوری شهرها و گستردگی آن گریزان هستند به این کاروانسرا می آیند تا در بام این بنا و در زیر آسمانی صاف و تاریک شبی را به رصد بپردازند. سکوت کویر و شب تاریک،فرصت بسیار مناسبی برای برگزاری یک شب رصدی است.
این بنا در طول چند سال گذشته توسط اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان به طور کامل مرمت و بازسازی شده و دارای امکانات کامل آب و برق است که البته آب آن کمی شور است. برای رفتن به کاروانسرای مرنجاب باید از تهران به قم و سپس به کاشان بروید و از آن جا به سمت شمال شرق به سوی شمالی ترین شهر کویری استان اصفهان، آران و بیدگل حرکت کنید.
در شهر بیدگل امام زاده ای بزرگ به نام امام زاده هلال وجود دارد که در در قسمت شرقی شهر واقع شده است. این بنا مهم ترین بنای تاریخی و مذهبی و به قولی نشان شهر است که مردمان شهرهای نزدیک را برای زیارت به آن جا می کشاند. از امام زاده هلال تا کاروانسرای مرنجاب جاده خاکی(شوسه) وجود دارد که به طور دقیقی مشخص نیست و در طول راه چند دو راهی دارد. بنابراین مسافرانی که به قصد این کاروانسرا سفر می کنند از راهنمایان محلی کمک می جویند. از آران و بیدگل تا کاروانسرای مرنجاب در حدود دو ساعت راه است. در این مسیر هیچ روستایی وجود ندارد و تنها چند مزرعه کوچک آن هم در ابتدای راه در منطقه چهار طاقی هست.در طول مسیر تنها یک چاه آب قرار دارد که در نزدیکی جاده خاکی کاروانسرا است. از جاذبه های این مسیر شترهایی هستند که در دوردست ها به آرامی در حال حرکت هستند و گهگاه به نزدیکی جاده می آیند.
آب و هوای کویر مرنجاب
آب و هوای کویر مرنجاب در فصل تابستان گرم است و به خصوص در طول روز دمای هوا بسیار بالا می رود.این امر باعث می شود که حیوانات موذی همچون عقرب، رتیل و گهگاه مار به کاروانسرا بیایند و برای ساکنان کاروانسرا مشکلاتی ایجاد کنند. البته به خاطر مرمت و بازسازی که در چند سال قبل انجام شده است کل کاروانسرا و به خصوص پشت بام آن به طور کامل سم پاشی شده است و هر چندمدت یک بار این کار تجدید می شود. پیشنهاد مسئولان کاروانسرا این است که گروه هایی که شب را در این بنا به سر می برند در بام کاروانسرا استراحت نکنند. کاروانسرای مرنجاب، تپه های شنی، دشت بی انتهای کویر، سیاه کوه و طلوع و غروب زیبای خورشید در افق باز کویر به همراه آسمان پرستاره اش به علاوه ده ها جاذبه طبیعی دیگر سوژه های بسیار زیبایی برای عکاسان طبیعت است که عازم این منطقه از ایران زمین هستند.
منبع:ایمنا

آران و بیدگل، سرزمین عظمت بی کرانه کویر

آران و بیدگل- رمز و رازهای عظمت بی کرانه کویر در چهره خطه آران و بیدگل، رویای روزهای شکفتن بهار را تعبیر می کند.

به گزارش ایرنا، در سایه روشن رویاها به دنبال کاروان کهکشان به راه می‌افتم. چون مرغان آسمان نشانه را از ستاره‌ می‌گیرم؛ مزارع سرسبز آسمان را به بیابان کویر پیوند می‌زنم و با طلوع با شکوه خورشید، به نقطه‌ای خیره می‌شوم و ای یار همسفر، سایه بالهای فراخت را بر ماسه‌های نرم و تفتیده کویر می‌بینم.

به هم زبانی‌ات سلام می‌دهم و دست دوستیم را به نگاه مهربانت گره می‌زنم؛ بیا با هم در فضایی سرشار از عطر شوق هم گام شویم در این راه و قد بگذاریم به دیاری پاک و آسمانی در مرکز ایران زمین. اینجا ' آران و بیدگل ' است.

کویر سرزمینی به قدمت تاریخ است؛ محل فرود آدم و حوا بر زمین و جایگاه نزول پیام الهی بر انبیاست.

در کویر، عطر الهام را در فضایی مرموز و اسرارآمیز پیچیده‌اند، اینجا آسمان و زمین به هم دوخته شده، عبد و معبود به هم نزدیکترند.

آسمان کویر سراپرده عرش الهی است و زمینش میعادگاه و جولانگاه صابران و عاشقان. شب‌ها ستارگان چون گل میخ های زرین بر سقف لاجوردین آسمان کوفته شده‌اند؛ قرصه تمام ماه چون طبق زر گداخته، آسمان را از پرتو خویش پر می‌کند، شهاب‌ها چون تیری که از شست کسی به خطا در رفته باشند در میان آسمان می‌جهند و سینه آنرا می‌شکافند.

کویر این عظمت بی‌کرانه مرموز، چون دریایی از شن و ماسه و خاک همواره طوفان ‌خیز است و دگرگون.

پوشش گیاهی کویر هم سخت‌کوش و با اراده چون مردم آن است، گز و اسکنبیل، درختان پوست بر اندام خشکیده بیابان، با شجاعت بر آتش روئیده‌اند، گاهی باد و طوفان، خاک از روی ریشه‌های عریان اسکنبیل، کنار می‌زند.

اما این درخت برای بقا ریشه‌های را در زمین فرومی‌ برد و آب حیات را در اعماق ماسه‌ها جستجو می‌کند.

شتر رهپیمای صبور آن و مرنجاب اقامت‌گاه خستگان راهش.

دریاچه نمک دیگر دوست تشنه کویر و خویشاند آفتاب است که خلوت صحرا او را در برگرفته و بر شیرینی نمکینش لبخند می‌زند.

آران و بیدگل، بر پا شده بر رمل‌ها و ریگ‌های روان، در شمال استان اصفهان، زاییده پیکره سیلک در روزگار جستجو و مهاجرت انسان آریایی است.

با گسترش اسلام در ایران، آران و بیدگل از اولین نقاطی بود که به این مذهب مقدس روی آورد، که وجود بقاع امام زادگان در این خطه حاکی از این ادعاست.

امام زادگان دردانه‌ هایی هستند که سوادی عشقش شان سینه این کالبد کویری را می‌جوشاند.

با اولین قدم در حریم امامزادگان، طاقت بی‌قراری می‌کند و روح در دنیایی دیگر سیر می‌کند.

کاشی‌های هفت رنگ شبستان تداعی آسمان بهشت است.

دستان گلدسته‌ها چنان بدون خستگی به طرف بالا کشیده شده که انگار جام شربتی از آسمان می‌جوید و یا شاید خوشه خوشه ستاره می‌چیند.

مرغ نگاه دامن ‌کشان ضریح را اشاره می‌کند. همه رگ های تن مثل براده‌های آهن به طرف ضریح جذب می‌شوند.

از گذرها و کوچه‌ها می‌گذریم، بوی کاه گل مشام را می‌نوازد، سکوی کنار در چوبی خستگی را از تن بیرون می‌کند.

کوبه در را به صدا می‌آوریم، مهربانی به پیشواز می‌آید با لباسی ساده و گیوه‌های سفید، لبخندی آرام و رویی بی‌ریا ما رابه سفرۀ قناعتش می‌خواند و چه زیبا زندگی می‌کنند در این گلستان عشق شمع‌ها و پروانه‌های کویری!

زندگی در این بناهای درون‌گرا، آب زلال و شفافی را می‌ماند که حول محوری مشخص می‌چرخد و وجود تقارن در اجزای این عمارت‌ها و محدود شدن فضا با دیوارها، هیکل موزون و محجوبی را ترسیم کرده.

گل‌های شمعدانی، دور حوض و لبه‌ ایوان چیده شده. شاخه‌های ظریف یاس از میان باغچه، ساق‌های خود را بر روی چینه گذاشته و با رایحه گل های سپید و صورتیش دلربایی می‌کند.

درهای پنج دری به میهمان‌نوازی گشوده می‌شود. صدای ساز و سرود دل‌نشینی گوش را می‌خواند. تارهای مرتعش قالی در میان انگشتان قالی‌باف چون آهنگی روح احساس را می‌رقصاند.

لچک‌ها، ترنج‌ها و مرغان غزلخوان در میان شاخساران سبز تصویری از جنس رویا در مجاورت روح است.

نقوش و رنگها در این قالی‌های دست‌باف شاهکاری را می‌نمایاند که از اسرار ناگفتنی نقاش و ‌بافنده آن شکل گرفته.

سحرگاهان دشتی پر از شکوفه‌ بالای سر را نورباران می‌کند. از پشت حریر کبود رنگ، نوایی دل‌پذیر با نسیم هم‌آهنگ می‌گردد و دل را به ورای زمین می‌برد.

با صلای موذن هرآشفته‌ای شیفته می‌گردد. مسجد جامع قاضی،‌نقشینه، بازار،حاج عبدالصمد و... هرانسانی را غرق در جذبه و حیرت می‌گذارد.

زیبایی ملکوتی این مساجد، کاشی‌کاری‌ها، محراب، گل‌دسته‌ها و شبستان‌ها کشاکشی میان رفتن و ماندن را به تصویر می‌کشند.

سقف‌های طاق چشمه این مساجد، روح خود را به مرکز خود می‌کشانند، تو را از خودت می‌گیرند و در هاله‌ای از نور و مهر فرومی‌برند. این مساجد کهن یادگاری نفیس از روزگار تیموری و صفوی است.

بشر همان روز که از بستان بهشت پا بر زمین گذاشت شاگرد درس زیستن از سفره بکر و گسترده زمین شد وهمواره برای مرتفع کردن هراس‌ها و هرس‌های زندگی کوشید.

انسان با تلاش ماهرانه و پی‌گیرش برای فردا، نمادی از استواری و فداکاری است. کشاورزی، سفال‌گری، رنگ‌رزی، زری‌بافی، شَعربافی، گلیم‌بافی، منبت‌کاری، گچ‌کاری و... برای سالیان متمادی این کویریان مستعد و پرشور را به خود مشغول داشته است.

این شهر از دیرباز شاهد فرهیختگان بسیاری بوده که تارهای زکاوت و علم و هنر را با پودهای کوشش گره زده‌اند.صباحی بیدگلی، ملا غلام رضا آرانی، ملا محمد جعفر بیدگلی، خاندان بیضایی، نظام وفا آرانی، دکتر حسین عظیمی آرانی، ... هریک برگی از درخت پربار تمدن ایران‌اند که با کیمیای وجود خود خاک ایران زمین را به گوهری زرین بدل کرده‌اند.

در آران و بیدگل هم، شیوه‌ها و سنت‌های گذشتگان می‌روند تا در بطن خرده فرهنگ‌های نو گم شوند، پارک‌های خرم و زیبای شادی، زیتون، احمدآباد، شهید سلمانی و.... جایگزین طبیعت بکر و دست‌نخورده شده‌اند و بازار جدید شهر که از معماری اصیل الهام گرفته به آرامی، بازارها و گذرهای قدیمی را از یاد می‌برد و کاملا آشکار است که این دیار نیز شتابان به سوی افق‌های برتر و آینده‌ای شکوفاتر گام برمی‌دارد.

گزارش از: مجید فرزادمهر آرانی
منبع: ایرنا

دریاچه نمک آران و بیدگل

دریاچه نمک آران و بیدگل

دریاچه نمک آران و بیدگل در فاصله 35 کیلومتری شمال شرقی شهرستان آران و بیدگل واقع است. این دریاچه از غرب به کوههای سفیدآب و سیاه کوه و منطقه پارک ملی کویر، از شمال و غرب بخ کویر مسیله و از جنوب به کویر مرنجاب و بند ریگ محدود است.

وسعت این دریاچه در حدود 647 کیلومتر مربع می باشد. این دریاچه شکلی شبیه به یک مثلث دارد که راس آن به سمت شمال است. طول قاعده این مثلث 65 کیلومتر و ارتفاع آن 68 کیلومتر می باشد.
زمین این دریاچه پوشیده از رسوبات نمک است که بر اثر انباشته شدن سیلابها و ابهای سطحی در طول قرنها پدید آمده است. عمق نمک این دریاچه بین 5 تا 54 متر متغیر است که توسط لایه های خاک رس از یکدیگر جدا شده اند .
با هر بار بارش و تبخیر آب در این دریاچه , نمکهای موجود کرت بندی های زیبایی به شکل پلی گن تشکیل می دهند که دیدن مناظر آن خالی از لطف نیست .
زمینهای اطراف این دریاچه بشدت باتلاقی می باشند که وسعت باتلاقها در منطقه غرب دریاچه به مراتب وسیعتر از مناطق دیگر آن است. از جمله مناطق باتلاقی این دریاچه می توان به حوض قیلوقه در شرق و یا باتلاق دو کویری در منطقه جنوب شرقی دریاچه اشاره کرد.
از جمله مناطق دیدنی این دریاچه جزیره سرگردان می باشد که در قسمت جنوبی جزیره واقع است. ارتفاع متوسط دریاچه نمک از سطح دریا 707 متر می باشد. قسمتهای شمالی دریاچه از ارتفاع کمتری برخوردار هستند.
دریاچه نمک آران در اکثر ماه های سال خشک و پوشیده از نمک است. در ماه های بارندگی ارتفاع آب این دریاچه در بعضی از مناطق به 2 سانتی متر میرسد ولی پس از تابش خورشید به سرعت تبخیر می شود . رودهای مهمی که به این دریاچه وارد می شوند در سمت شمال و مغرب قرار دارند و عبارتند از: رود شور، رود کرج، جاجرود، حبله رود و قره سو. مهمترین ترکیباتی که در دریاچه ی نمک وجود دارد عبارتنداز: کلرید سدیم،سولفات سدیم، کلرید منیزیم، سولفات منیزیم و ...
جهانگردان زیادی به نام این دریاچه اشاره کرده اند که از آن جمله می توان به مارکوپلو , لرد کرزن و ... اشاره کرد.
راه های ورود به دریاچه :
دو راه برای ورود به دریاچه وجود دارد.

راه اول: در مسیر آران و بیدگل به مرنجاب پس از طی مسافتی در حدود 35 کیلومتر به دو راهی دریاچه نمک می رسید.

مسیر دوم: پس از عبور از کاروانسرای مرنجاب و طی مسافتی در حدود 10 کیلومتر به دو راهی چاه سکن می رسید که با انتخاب مسیر سمت دریاچه می توان وارد دریاچه شد. لازم به ذکر است که زمینهای اطراف دریاچه بشدت باتلاقی هستند. با این وصف رانندگی در خارج از این دو مسیر می تواند مشکل آفرین باشد . آخرین تلاش گروه برای ورود به دریاچه از مسیر حوض قیلوقه, پس از فرو رفتن 4 خودرو در باتلاق بدون نتیجه پایان یافت. 

منبع: کویر ها و بیابانهای ایران

حسینیه توده (توی ده) بیدگل

حسینیه توده (توی ده) بیدگل

حسینیه توده (توی ده) بیدگل

حسینیه توده (توی ده) بیدگل یکی از حسینیه های تاریخی شهرستان آران و بیدگل به شمار میرود که قدمت آن به دوران قاجاریه باز می گردد و در محله توی ده بیدگل واقع است. حسینیه توده بیدگل در فهرست آثار ملی به شماره 14933 در تاریخ 16/12/1384 به ثبت رسیده است.

حسینیه  توده (توی ده) با زیر بنایی به مساحت 300 متر مربع ساخته شده است. حسینیه توده یا توی ده در سمت شمالی میدان سنگ توده (توی ده) واقع می باشد و هم اکنون در ایام سوگواری ماه محرم مورد استفاده قرار میگیرد. معماری و ساخت بنا در دوره های متعدد در میدان توده (توی ده) استمرار داشته است. این بنا دارای گنبد خانه ای در میدان و فضا های گوشواره در اطراف آن می باشد. این بنا دارای پلان بسیار ساده بوده و زیبایی خاص به خود را دارد و در ساخت آن از خشت و آجر استفاده شده است. گند آن هم در ادوار مختلف تخریف و دوباره باز سازی شده است.
در گذشته حسینیه توده (توی ده) دارای حیاط کوچکی در ضلع جنوبی خود بوده است که توسط اهالی محله تخریب گردیده است. تعویض کلیه باز شو ها قدیمی با بازشو های آهنی هم از دیگر دخل و تصرفات مشهود در بنا است.

نشانی: شهرستان آران و بیدگل، محله توده، میدان سنگ (میدان توده)

حسینیه خانقاه بیدگل (درب مختص آباد)

حسینیه خانقاه بیدگل (درب مختص آباد)

حسینیه خانقاه بیدگل در جهت شرقی مسجد نقشینه و در مسیر گذر تاریخی بیدگل قرار دارد و در زمان صفویه، حاج «حسین دوست»، پایه‌گذار صوفیه در این مکان بوده است و عنوان خانقاه نیز به‌همبن دوره بر می‌گردد و سپس به حسینیه خانقاه معروف شده است و در زمان حال مرکز هیئت سقایی علی اکبری بیدگل است.
هیئت سقایی یکی از قدیمی‌ترین دسته‌های مذهبی در آران و بیدگل است که علی‌رغم تغییر شکل تمامی هیئت بعد از انقلاب، هنوز رسم و شیوه قدیمی و سنتی خود را حفظ کرده‌ است.
وجود جام آبی به سال 1161 و توغ به سال 1095 هجری قمری و اشیای ارزشمند بسیاری که همه متعلق به این هیئت و دارای وقف‌نامه است، گواه این قدمت است.
منبر چوبی معرق‌کاری بزرگ حسینیه خانقاه با دو دیرک در طرفین پله‌ها و تزئینات آیه الکرسی در حاشیه دیواره اطراف پله‌ها و صلوات کبیره دارای 10 پله است که در جلوی آن شرح وقف‌نامه آن حکاکی شده است.
واقف منبر ، استاد «علی رضا بن حسنعلی» بوده و هم دوره با منبر حسینیه دربریگ بیدگل در تاریخ 1237 هجری قمری به خط سید «مرتضی طباطبایی بیدگلی» است.
این منبر اخیرا با کوشش و حمایت مهندس «حسنی مقدم» ، مدیریت حفاظت و احیای اداره میراث فرهنگی کاشان و «محسنی تبار» مسئول اداره دکر شده مرمت و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
از جمله آثار دیگر می‌توان به وسایل تعزیه‌خوانی و پوش مذهبی با وقف نامه متعلق به سال 1322 هجری قمری و به خط «حسین بن عبدالباقی طباطبایی بیدگلی» اشاره کرد که هنوز در ایام محرم، سایه‌گستر عزاداران هیئت سقایی علی اکبری است.
مشهور است که در زمان مرحوم استاد «فرج الله واصف بیدگلی» ( 1323 ه.ق ) که شاعری با اخلاص، فرزانه و مادام العمر بابا و سرپرست هیئت بوده ، به سقایی تغییر نام داده شده است.
از نکات جالب توجه، قدمت قریب به صد ساله برپایی مراسم روضه‌خوانی هر هفته، شب جمعه‌ها در این حسینیه است که توسط خاندان روحانی در این مکان برگزار می‌شود.
در سمت شرقی فضای درونی حسینیه خانقاه، فضای کوچکی وجود دارد که هیچ‌گونه بازشوی نداشته و تنها راه دسترسی به آن‌، حفره‌ای است که از فضایی دالانی شکل به آن راه می‌یابد.
بنا بر‌گفته و استناد مردم محلی، در گذشته در درون حسینیه خانقاه، اتاقکی وجود داشته و راه آن نیز باز بوده است، بنابراین مراحل خاک‌برداری و خالی کردن اتاقک‌، انجام شده است که از آن‌جا مقدار زیادی سفال شکسته، چراغ پیه‌سوز، ناودانی‌ سفالی‌، مصالح ساختمانی مربوط به تخریب گنبد حسینیه در زمانی نامعلوم ( احتمالا قاجار ) و بالاخره چهار اسکلت انسانی ( مونث ) که در کنار یکدیگر بر روی کف بقعه از پشت خوابانده شده بودند کشف شد.
دور تا دور فضای به‌دست آمده با مساحت حدود 12 متر مربع و ستونی کوتاه و ضخیم در میان، با آجرهای ختایی و سفال‌های پیدا شده از آن به‌گفته کارشناسان میراث فرهنگی مربوط به‌دوره ایلخانی است.
با توجه به این که حسینیه خانقاه درب مختص آباد دارای سبک ساختمانی صفوی – قاجاری است و این که بنا و ساخت آن بعد از بقعه چهل دختران ( اختران ) است، پس می‌توان اتاقک موسوم به چهل دختران را به‌دوران قبل از صفوی نسبت داد.
با هجرت خاندان طباطبایی و در رأس آن‌ها سید «محمد تقی طباطبایی» در اواخر قرن دهم هجری قمری از زواره به بیدگل و احترام و التزام به آن‌ها، قسمت جنوبی این محله برای اسکان آن‌ها انتخاب شد.
در زمان حاج «میرزا معصوم»، بناها و آثار فراوانی احداث شد و یا در دست مرمت و بازسازی قرار گرفت.
مجموعه بزرگ طباطبایی، شامل مجموعه خانه طباطبایی، بازارچه، مهمان‌خانه میرزا معصوم، آب انبار میرزا معصوم (حاج آقا شهاب)، مسجد ملا محمود و حمام رئیسه با سازماندهی معماری، ارتباطی و کاربردی جالب توجه است.

آدرس حسنیه خانقاه بیدگل (درب مختص آباد): شهر آران و بیدگل، میدان امام خمینی، کوی درب مختص آباد، کوچه نقشینه.

نقشه مرنجاب آران و بیدگل

نقشه گردشگری مرنجاب آران و بیدگل

(برای وضوح بهتر نقشه بر روی آن کلیک کنید)

موضوعات مرتبط با این مطلب (برای مشاهده مطلب بر روی آن کلیک کنید):

۱-نقشه گردشگری نوش آباد آران و بیدگل

۲-نقشه دیجیتالی آران و بیدگل

۳-فهرست آثار تاریخی آران وبیدگل

۴-نقشه گردشگری آران و بیدگل

۵-نقشه مرنجاب آران و بیدگل

آب انبار حاج آقا شهاب بیدگل

آب انبار حاج آقا شهاب بیدگل

آب انبار میرزا معصوم که به آب انبار حاج آقا شهاب نیز معروف است، دارای قدمت صفوی - قاجاری بوده و چسبیده به خانه بنی طبا و در جهت شرقی حسینیه تاریخی خانقاه قرار دارد که این آب انبار توسط اهالی محل آب‌گیری شده و قابل استفاده است.

آب انبار آقا شهاب در تاریخ 09/11/1384 به شماره 14207 در فهرست آثار ملی ثبت گردیده است.

نشانی آب‌انبار آقا شهاب: آران و بیدگل، خ 22 بهمن، کوچه شهید بنی طباء.

برای دیدن عکس های بیشتر به قسمت گالری بروید

بقعه و قبرستان امامزاده اسماعیل (ع) بیدگل

زیارت امامزاده اسماعیل و عبدالله (ع) بیدگل در گذشته با قبرستان آن در کنار هم قرار داشته که در حال حاضر به واسطه خیابان از هم جدا شده اند. قبرستان شاهزاده اسماعیل یکی از قدیمی ترین قبرستان های شهرستان آران و بیدگل می باشد. سنگ قبرهایی داراست که متعلق به قرن یازدهم می باشد.

بنای زیارتگاه امامزاده اسماعیل و عبد الله (ع) بیدگل که به صورت بقعه و زیارتگاه می باشد از بناهای ارزشمند تاریخی بیدگل بوده که از کنار آن و چسبیده به آن دیوار ولایتی شهر می گذشته است و چسبیده به بنا و در ضلع شرقی بنا در گذشته دروازه ورودی شهر با نام (مخلص) بوده که در دهه کاملا تخریب گردیده است و آخرین مرمت زیارتگاه هیچ اثری از آن باقی نگذارده است. قبرستان مجاور آن که به همین نام مشهور است نیز مجل دفن بزرگان علم و دین بیدگل بوده است. سنگ قبرهای این قبرستان مربوط به قرن یازدهم می باشد و به دوره صفوی- قاجار باز می گردد ولی سبک ساختمانی زیارت شاهزاده اسماعیل و عبدالله از دوره قاجار می باشد.